Χανιά | Εργαστήριο για την προσφυγική και μεταναστευτική ιστορία 

Το έργο «100memories: Ολοκληρωμένη δράση φυσικής και ψηφιακής τεκμηρίωσης και προβολής της μικρασιατικής προσφυγικής μνήμης», μετά το ταξίδι του στη Θεσσαλονίκη, τον Βόλο και τον Πειραιά έφτασε στην πόλη των Χανίων. Υλοποιείται από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με τη σύμπραξη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων Sociality και Commonspace.

Ο στόχος του έργου είναι η τεκμηρίωση, διάδοση και διερεύνηση της ιστορικής μνήμης και του τρόπου με τον οποίο η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας διαμορφώνεται μετά την προσφυγική άφιξη του 1922 και τα μεταναστευτικά ρεύματα που ακολούθησαν. Το έργο, εστιάζει στην προσφυγική περιοχή της Νέας Χώρας στα Χανιά επιχειρώντας να φωτίσει την καθημερινότητα των προσφύγων μέσα από το αποτύπωμά της στον αστικό χώρο.

Η πόλη ως χώρος κατοικίας, εργασίας, ελεύθερου χρόνου, συναντήσεων και συγκρούσεων, ως ο χώρος της παραγωγής και της κοινωνικής αναπαραγωγής, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ερευνητές και κάτοικοι θα συναντηθούν και θα προσπαθήσουν να ανασύρουν θραύσματα της βιογραφίας της πόλης εκκινώντας από τους χώρους της καθημερινής ζωής. Προσκαλούμε όσες και όσους επιθυμούν να μελετήσουν το προσφυγικό παρελθόν, να μοιραστούν εμπειρίες, να (συν)διαμορφώσουν αφηγήσεις για την ιστορία και το μέλλον της γειτονιάς σε ένα συμμετοχικό εργαστήριο. 

Γιατί η Νέα Χώρα;

Είναι αρκετές οι περιοχές της πόλης των Χανίων που κουβαλούν ιστορίες εγκατάστασης και αποχώρησης. Η Σπλάντζια, στον οικιστικό πυρήνα της πόλης, το Κουμ Καπί, που φιλοξένησε τη διακριτή οικιστική παρουσία των Χαλικούτηδων κατά τον 19ο αιώνα, ή η γειτονιά γύρω από το Φράγκικο που σχεδιάστηκε για τους μικρασιάτες πρόσφυγες του Μεσοπολέμου. Από όλες τις περιπτώσεις, όμως, η Νέα Χώρα συγκεντρώνει χαρακτηριστικά που σε άλλες περιοχές βρίσκουμε κατακερματισμένα: αναπτύχθηκε μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, επομένως μπορούμε να παρακολουθήσουμε στη σύντομη βιογραφία της τις πληθυσμιακές της εναλλαγές. Λόγω της απόστασής της από τον πυρήνα της πόλης και της ευρυχωρίας που σήμαινε αυτό, βλέπουμε την οικιστική της εξέλιξη. Επιπλέον, η γειτνίασή της με τη θάλασσα, τον Κλαδισό ποταμό, τον κάμπο και την ίδια την πόλη, μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την αλληλεπίδραση του μέρους και των κατοίκων με το πέριξ περιβάλλον. Τέλος, η περιοχή συντηρεί πληθυσμιακή ποικιλομορφία μέχρι σήμερα και φέρει εμφανή σημάδια από τις παρελθούσες περιόδους.

Τι θα γίνει στα εργαστήρια;

Θα πραγματοποιηθούν έξι συναντήσεις από τον Μάρτιο έως τον Μάιο του 2022. H προσέγγιση έχει στον πυρήνα της τη διαλεκτική μεταξύ του χώρου και του ανθρώπου, και πώς αυτά τα δύο «δημιουργούν» τον τόπο, με τις πολλαπλές ιδιότητές του. Ποιες είναι οι ιστορίες και οι ταυτότητες που φέρει ένας τόπος; Πώς ταυτίζεται η κοινωνία με αυτές και πώς έρχονται στην καθημερινότητά της; Πώς συνδέονται με τη σύγχρονη Νέα Χώρα στα Χανιά, που φέρει και άλλες λειτουργίες όπως το εμπόριο ή / και ο τουρισμός; 

Αυτά είναι κάποια πρώτα ερωτήματα που θα συζητήσουμε. Το εργαστήριο θα μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν την ταυτότητα ενός τόπου, πώς φτάνει στο παρόν αλλά και πώς πορεύεται προς το μέλλον. Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στο χρόνο που θα προσφέρει τις γνώσεις και το υλικό για να δημιουργηθεί μια δράση για τoν τόπο της Νέας Χώρας από τον τόπο της Νέας Χώρας!

Πρόγραμμα Συμμετοχικών Εργαστηρίων: 

Η πρώτη συνάντηση του εργαστηρίου θα φιλοξενηθεί, την Παρασκευή 11 Μαρτίου, στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων (Χάληδων 98, τ.κ. 731 32, Χανιά) και ώρα 18.00.

Η δεύτερη συνάντηση (περιήγηση στη γειτονιά) θα πραγματοποιηθεί δύο μέρες μετά, την Κυριακή 13 Μαρτίου και ώρα 11.00, στο Πάρκο Πολυχρόνη Πολυχρονίδη (Πευκάκια), Μελετίου Μεταξάκη & Μελετίου Πηγά, Νέα Χώρα.

Επόμενες συναντήσεις:

– Παρασκευή 1 (απόγευμα) και Κυριακή 3 Απριλίου 2022 (πρωί)

– Παρασκευή 6 (απόγευμα) και Κυριακή 8 Μαΐου 2022 (πρωί)

Ελεύθερη συμμετοχή, μετά από ηλεκτρονική δήλωση εδώ (https://forms.gle/uggmyK6WPK3xxq1G9) ή στο email: 100memories@eie.gr. Περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο: 210 7273582. 

Θα τηρηθούν όλα τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, καθώς και οι οδηγίες που θα είναι σε ισχύ τις ημέρες διεξαγωγής του συνεδρίου, για την παραμονή σε κλειστούς χώρους.

Το ερευνητικό έργο υλοποιείται από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με τη σύμπραξη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων Sociality (με αντικείμενο την τεχνολογία) και Commonspace (με αντικείμενο τον συμμετοχικό σχεδιασμό) στο πλαίσιο της δράσης «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» και συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα και καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)» (κωδικός έργου: Τ2ΕΔΚ-04827).