Παιδική κακοποίηση | κρυμμένη παθογένεια
Η παιδική κακοποίηση σίγουρα είναι κάτι θλιβερό αλλά δυστυχώς εκδηλώνεται παντού, ακόμα και δίπλα μας που δεν γνωρίζουμε ή μπορεί και να γνωρίζουμε αλλά «δεν μιλάμε», συντηρώντας εδώ και χρόνια μία παθογένεια καλά κρυμμένη στη σιωπή. Αυτό υπενθυμίζεται σε όλους μας κάθε 19η Νοεμβρίου, «Παγκόσμια ημέρα κατά της Παιδικής Κακοποίησης». Το χρονικό διάστημα από 1η έως 19η Νοεμβρίου έχει κηρυχθεί ως «19 μέρες Ακτιβισμού κατά της Παιδικής Κακοποίησης».
Τι είναι η παιδική κακοποίηση;
Η παιδική κακοποίηση δεν σχετίζεται μόνο με την σωματική βία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι την κάνει λιγότερο αποτρόπαια και απάνθρωπη. Απλά, τα σημάδια της παιδικής κακοποίησης δεν είναι όλα τόσο εμφανή.
Η ψυχολογική-συναισθηματική κακοποίηση, η λεκτική κακοποίηση, η παραμέληση/εγκατάλειψη, η σεξουαλική κακοποίηση ή ο βιασμός και η εκμετάλλευση για εμπορικούς σκοπούς (παιδική εργασία, πορνεία ή πορνογραφία) είναι επίσης μορφές παιδικής κακοποίησης. Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί και δυο νέες μορφές παιδικής κακοποίησης, ο σχολικός εκφοβισμός ή bulling αλλά και ο διαδικτυακός εκφοβισμός.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το «Χαμόγελο του Παιδιού» δέχτηκε το 2018, 729 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών και αφορούσαν στο σύνολό τους 1.358 παιδιά, με το 39,5% θύτες τους γονείς, 12.487 κλήσεις που αφορούσαν εξαφανίσεις, ενώ πάνω από 90.000 παιδιά υποστηρίχθηκαν συνολικά. Ωστόσο, η πραγματική ένταση του προβλήματος είναι αδύνατο να εκτιμηθεί εξαιτίας του άδηλου αριθμού των κακοποιήσεων και σίγουρα ο αριθμός των κακοποιημένων παιδιών είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς είναι πολλές εκείνες οι περιπτώσεις που δεν καταγγέλλονται.
Αναφορικά με τις αιτίες που οδηγούν τα άτομα σε άσκηση μίας βίαιης συμπεριφοράς, φαίνεται να εμπλέκονται πολλοί παράγοντες για αυτό το φαινόμενο χαρακτηρίζεται πολυσύνθετο. Ωστόσο, κάποιοι από αυτούς είναι, οι πολιτισμικοί, οι κοινωνικοί και οι οικονομικοί παράγοντες που επικρατούν στις εκάστοτε κοινωνίες και κατ’ επέκταση σε μια οικογένεια. Για παράδειγμα, το κοινωνικοοικονομικό προφίλ της οικογένειας αλλά και της γενικότερης κοινωνικοοικονομικής κατάστασης (ανεργία, η φτώχεια, οι κακές συνθήκες διαβίωσης) καθιστούν τα άτομα πιο ευάλωτα σε επιθετικές και κακοποιητικές συμπεριφορές αλλά και οι πολιτισμικές “κοινώς” αποδεκτές πεποιθήσεις που ευνοούν την αποδοχή της βίας εντός της οικογένειας ως μέσο επιβολή πειθαρχίας. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η παιδική κακοποίηση κάνει την εμφάνιση της μόνο στα χαμηλά κοινωνικά-οικονομικά στρώματα αλλά μπορεί να διασχίζει όλα τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά πλαίσια. Επίσης, η κακοποιητική συμπεριφορά μπορεί να συνδεθεί και με ψυχοπαθολογικούς παράγοντες αλλά και με τα βιώματα εκείνων που ασκούν την βία. Δηλαδή, τα άτομα που ασκούν κακοποίηση ενδέχεται και τα ίδια να έχουν βιώματα κακοποίησης ή αποστέρησης κατά την παιδική τους ηλικία.
Όλες οι μορφές της κακοποίησης αφήνουν σοβαρές και μακροχρόνιες ουλές στα παιδιά. Η παιδική κακοποίηση επιφέρει σοβαρές συνέπειες τόσο στην σωματική, νοητική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, όσο και στην διαμόρφωση της προσωπικότητας αλλά και στην κοινωνική του προσαρμογή.
Παρόλο που έχουν αναπτυχθεί διάφορα προγράμματα και δράσεις για την αντιμετώπιση και πρόληψη του φαινομένου, το πρόβλημα παραμένει λόγω της μυστικότητας που διακατέχει τόσο τα παιδιά – θύματα όσο και εκείνους που ζουν κοντά στο πρόβλημα και γνωρίζουν αλλά κρατούν το στόμα τους κλειστό. Ο καθένας προσωπικά πρέπει να γνωρίζει, ότι αυτό το σύγχρονο και διαχρονικό φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης είναι μία συχνή και υποτροπιάζουσα κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα είναι ιάσιμη και προλήψιμη. Είναι χρέος όλων μας να ευαισθητοποιηθούμε σε θέματα παιδικής κακοποίησης και να απευθυνόμαστε σε αρμόδιους φορείς και εξειδικευμένους επαγγελματίες (κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, παιδίατροι, εκπαιδευτικοί κ.τ.λ.), όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοια περιστατικά για την πρόληψη και αντιμετώπιση τους, προστατεύοντας τα δικαιώματα των παιδιών, όπως την σωματική, την ψυχική και της συναισθηματική τους υγεία, προκειμένου να μην χάσουν την παιδική τους ανεμελιά, την αθωότητα και το χαμόγελο που τους αξίζουν. Η ευαισθητοποίηση του γενικότερου πληθυσμού για την παιδική κακοποίηση, η άρση των κοινωνικών στάσεων που την συντηρούν, η εκπαίδευση και η ενημέρωση των γονέων και παιδιών θα μπορούσαν να συνεισφέρουν θετικά στην μείωση του ποσοστού των κακοποιημένων παιδιών.
