«Τα όνειρα είναι η ζάχαρη στον κουραμπιέ» | Χαρίκλεια Ντερμανάκη (συνέντευξη)
…Τι κάνει τους ανθρώπους σκληρούς; Ακόμα κι αυτούς που ξέρεις ότι σε αγαπάνε. Σαν να θέλουν να μπουν βαθιά μέσα από το λούτρινο περίβλημα της ψυχής σου και να σου πακετάρουν όλα τα όνειρα!
Αυτά που παλεύεις, αλλά κι αυτά που ξέρεις ότι εκεί θα μείνουν, ανεκπλήρωτα, ίσα-ίσα για να γλυκαίνουν τη σκέψη σου τις νύχτες, πριν σε πάρει ο ύπνος!
Να τα πακετάρουν, να τα στήσουν συμμετρικά και να σου πουν: «Τα όνειρα είναι η ζάχαρη στον κουραμπιέ! Η ζάχαρη σκέτη δεν τρώγεται, ο κουραμπιές όμως τρώγεται και χωρίς ζάχαρη!» – όπου κουραμπιές, βάλε εσύ τη ζωή σου.
Κι ακούς τη φωνή σου ξαφνικά να λέει: «Αφήστε ήσυχους τους… κουραμπιέδες μου, μωρέ! Όλοι σας! Κι εγώ σας αγαπώ, μα για το καλό και το κακό μου, εγώ είμαι υπεύθυνη πια. Μικραίνοντάς με, δεν γίνεστε κι εσείς μικρότεροι. Όλοι μεγαλώνουμε! Ψάξτε να βρείτε, αν σας έχει περισσέψει, λίγη ζαχαρίτσα κι ας είναι από παλιά! Από την εποχή που δεν φοβόσασταν να ζήσετε και να ονειρευτείτε. Βγάλτε ένα ονειράκι από το πακέτο του και κάντε το παντιέρα να αρμενίσετε! Οι ανοιχτές θάλασσες λιγοστεύουν!», Χαρίκλεια Ντερμανάκη.
Η Χαρίκλεια Ντερμανάκη μιλάει στο biskotto.gr και την Άννα Μουσογιάννη για το βιβλίο της, ένα ύμνο στη γυναικεία υπόσταση : «Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν».
Τι σας ενέπνευσε γράψετε αυτό το βιβλίο;
Mε ενέπνευσε, με πλήγωσε, με πείσμωσε, με προβλημάτισε αλλά και με χαροποίησε, η πραγματικότητα όπως αυτή φωτογραφιζόταν μέσα από τη ζωή γυναικών, ζευγαριών, ανθρώπων που ήξερα ή άκουγα γι’ αυτούς!
Το να την καταγράψω,με λογοτεχνικό τρόπο, ήταν για μένα μία πρόκληση αλλά και μία υποχρέωση συνάμα,απέναντι στον εαυτό μου αλλά και στο γυναικείο φύλο.
Οι «Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν» πόσο άπτονται της πραγματικότητας;
Άπτονται της πραγματικότητας, πιο πολύ απ’ όσο φαντάστηκα, ή, απ’ όσο προσπάθησα.Το κατάλαβα αργότερα, όταν το βιβλίο κυκλοφόρησε και διαβάστηκε.
Έπαιρνα μηνύματα από γυναίκες, από όλη την Κρήτη, αλλά κι από άλλα μέρη της Ελλάδας. Μου έλεγαν πόσο πολύ ταυτιζόντουσαν με κάποια από τις ιστορίες μου!
Αυτό για μένα,ήταν η μεγαλύτερη ικανοποίηση.
Υπάρχει κάποια ιστορία που σας άγγιξε περισσότερο;
Η ιστορία, που όταν την έγραφα ένιωσα τα πιο δυνατά συναισθήματα, είναι αυτή του Λευτέρη, που έγινε Ελευθερία.
Διαδραματίστηκε μέσα στο ευρύτερο οικογενειακό μου περιβάλλον.
Γνωρίζω την Ελευθερία, από όταν ήταν μικρό αγοράκι… Έζησα, εκ του μακρόθεν κι εξ ακοής,όλα όσα πέρασε η οικογένειά της, το αρχικό σοκ, την στιγμιαία απόγνωση, το χλευασμό της «άμεμπτης» κοινωνίας, τη δύναμη της ψυχής του αγοριού που κατά λάθος γεννήθηκε αγόρι και δεν δίστασε να διεκδικήσει και να κατοχυρώσει νομικά, κοινωνικά και σεξουαλικά τη θηλυκή του υπόσταση. Χωρίς να πάρει…τον κακό δρόμο! Εργαζόμενη κοπέλα πλέον, επιστήμονας, ερωτευμένη, απολαμβάνει την αγάπη και την πλήρη αποδοχή της οικογένειάς της!
Ποια από τις ηρωίδες θα μπορούσε να ήταν φίλη σας στην πραγματικότητα και να κάνετε παρέα;
Έκανα πολύ παρέα με την συγχωρεμένη την Αννέζα, όταν ήμουν φοιτήτρια. Ήμασταν φίλες, παρά τη διαφορά ηλικίας! Την φέρνω συχνά πυκνά στο μυαλό μου, όπως και τις γιαγιάδες μου! Πάντα μου άρεσε να μιλώ και να συναναστρέφομαι μεγάλες ηλικιακά γυναίκες, με πολλές συναρπαστικές εμπειρίες ζωής και νεανικό πνεύμα.
Ποια ηρωίδα μοιάζει περισσότερο ως προσωπικότητα στη Χαρίκλεια Ντερμανάκη;
Η Στέλλα! Κάποια στιγμή στο παρελθόν, άνοιξα κι εγώ ένα παράθυρο και φώναξα δυνατά! Ήταν σαν να ξαναγεννήθηκα, επειδή το ήθελα εγώ αυτή τη δεύτερη φορά! Κι από τότε, δεν ξαναδείλιασα ,δεν ξαναυποχώρησα ,δεν ξανακρύφτηκα ! Κι αυτό, είναι ζωή!
Αυτό που με κέρδισε στις «Ιστορίες που δεν ήθελαν να μεγαλώσουν» είναι ότι η γυναικεία υπόσταση αντιμετωπίστηκε με σεβασμό. Όλες οι γυναίκες αντιμετώπιζαν την όποια δυσκολία με το κεφάλι ψηλά! Στην πραγματική ζωή συμβαίνει άραγε αυτό; Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για κάθε άνθρωπο (γυναίκα ή άνδρα) να αντιμετωπίσουν την όποια δυσκολία με δύναμη ψυχής; Πόσα αποθέματα χρειάζονται άραγε;
Ο σεβασμός, δεν είναι κάτι αυτονόητο δυστυχώς.. Κερδίζεται με αγώνα προσωπικό από τον κάθε άνθρωπο και για τις γυναίκες είναι ακόμα πιο δύσκολο, λόγω κοινωνικών στερεοτύπων,που αναπαράγονται με γοργούς ρυθμούς σε όλες τις εποχές. Οι Ιστορίες μου και οι αληθινές και οι φανταστικές, αντικατοπτρίζουν τη δική μου ματιά πάνω στα πρόσωπα αυτών των γυναικών! Αντικατοπτρίζουν επίσης μια παγιωμένη παραδοχή. Κανένας δεν θα σε σεβαστεί, αν δεν σεβαστείς εσύ τον εαυτό σου! Κανένας δεν θα σε αγαπήσει, αν δεν αγαπήσεις εσύ τον πρώτα τον εαυτό σου! Ο σεβασμός και η αγάπη όμως στο πρόσωπό μας, είναι κάτι που κατακτιέται αργά και σταθερά, ξεκινώντας από τους γονείς…Αυτοί σου δίνουν τα πρώτα πατήματα,σταθερά και σίγουρα, ή σαθρά και τρεμάμενα…
Μια ηρωίδα του βιβλίου, η Αννέζα είπε το εξής : «Να βρείς αγάπες που θα σε γλυκαίνουν χωρίς να σε λιγώνουν που θα σε χορταίνουν χωρίς να σε μπουχτίζουν». Τι σημαίνει τελικά αγάπη; Έχει, αλήθεια, ορισμό;
Η Αννέζα, ήταν σοφή! Εμαθε μόνη της, κρατώντας πεντακάθαρη την ψυχή της, την αξία της αρμονίας, της ισορροπίας, ανάμεσα στο βαθύ συναίσθημα και το πάθος. Πόσο πρέπει να τα αφήνεις να συναντιούνται και πότε πρέπει να τα ξεχωρίζεις,να τα απομακρύνεις.
Εμείς, οι συνηθισμένοι απλοί άνθρωποι, που ζούμε σχετικά προστατευμένες ζωές, δεν έχουμε βιώσει πόλεμο, προσφυγιά, πείνα, που οι ανάγκες μας είναι λίγο ως πολύ, όχι από την ψυχή μας μα από τον άκριτο καταναλωτισμό και το «παραφουσκωμένο» εγώ μας, δεν ξέρω κατά πόσο είμαστε ικανοί και άξιοι, να νιώσουμε την αγάπη την εξαγνισμένη από άλλα συναισθήματα. Αγαπάμε, λατρεύουμε τα παιδιά μας και τους συντρόφους μας, ή τους γονείς και τους φίλους μας, μα το συναίσθημα αυτό, είναι ανάμικτο με φόβους, ανασφάλειες, ζήλια, εγωισμό…
Και από την έννοια της αγάπης που μας έδωσε η Αννέζα πάω στον έρωτα της Αμαλίας και του Σπύρου που ξεκίνησε από μια σπίθα κατά την εφηβική τους ηλικία και έπειτα συνεχίστηκε μέχρι την ενηλικίωση τους και το γάμο τους. Και η Αμαλία έπειτα αφοσιώθηκε στην οικογένεια της. Πόσο συχνά συναντάμε στην σημερινή εποχή τέτοιου είδους έρωτα;
Ποια η γνώμη σας για τις γυναίκες που επιλέγουν να αφοσιωθούν στην οικογένεια τους αποκλειστικά και στην καριέρα;
Άσο πιο μικρός είναι ο χώρος που καταλαμβάνεις σαν προσωπικότητα,όσο πιο στενός είναι ο κόσμος σου,τόσο πιο πολύ εξαρτημένος είσαι από αυτά που αποκτάς, αυτά που καταφέρνει.. Γιατί, για σένα, δεν είναι μικρά και λίγα.. Αυτό είναι βέβαια, ένα προσωπικό μου συμπέρασμα.
Οι επιλογές των ανθρώπων, όταν αυτές δεν «ενοχλούν» και δεν επιβάλλονται στις ζωές των άλλων, είναι απόλυτα σεβαστές. Σε κάποιες γυναίκες, ταιριάζει η πλήρης αφοσίωση στην οικογένεια, τη θεωρούν αυτοσκοπό. Άλλες, επιλέγουν την καριέρα και αρνούνται τη δέσμευση της οικογένειας.. Και οι δύο αποκλειστικές επιλογές, κατά τη γνώμη μου, υποκρύπτουν προσωπικούς, ενδόμυχους φόβους… Ο συνδυασμός οικογένειας και καριέρας, είναι δύσκολος, αλλά βοηθά τη γυναίκα να αποκτήσει αυτοπεποίθηση κι αυτοεκτίμηση.
Και κλείνοντας, αφού σας ευχαριστήσω για το χρόνο σας, γιατί οι ιστορίες δεν ήθελαν να μεγαλώσουν;
Οι Ιστορίες δεν θέλησαν να μεγαλώσουν στο χαρτί από διακριτικότητα και σεβασμό στον αναγνώστη. Θέλησαν να αφήσουν χώρο ελεύθερο στην μνήμη και στη φαντασία, αλλά και στο σχεδιασμό του μέλλοντος… Έδωσαν ένα μπούσουλα, είπαν τα βασικά, τα σημαντικά κι άφησαν περιθώριο να χωρέσουν κι άλλα πολλά, από αυτά που συμβαίνουν στις ζωές των ανθρώπων. Οι ήρωες και οι ηρωίδες των ιστοριών,πρωταγωνιστές και μη, δεν είναι παντογνώστες, δεν είναι υπερφίαλοι, ακόμα κι όταν φέρονται άσχημα. Η μοναξιά, η αποδοχή, ο θυμός και οι χαρές που βιώνουν, πιστεύω ότι λειτουργούν ως παραδείγματα προς μίμηση ή προς αποφυγή, από αυτούς που τις διαβάζουν.
