Ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και χρήσης ίντερνετ

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των τριών χωρών (οι άλλες δύο είναι η Ισπανία και η Μεγάλη Βρετανία) με τα υψηλότερα ποσοστά (20-30%) υπέρβαρων και παχύσαρκων στην Ευρώπη στις ηλικίες 14-17 ετών.

Στο ήδη σημαντικό πρόβλημα του μεγάλου ποσοστού υπέρβαρων και παχύσαρκων στη χώρα μας έρχεται να προστεθεί και η αρνητική επίδραση της κατάχρησης του Διαδικτύου και γενικά των οθονών. Το πρόβλημα έχει οξυνθεί ειδικά μεταξύ των εφήβων, αλλά σε μεγάλο βαθμό ξεκινά από τα παιδικά χρόνια, ενώ βέβαια συνοδεύει τα αγόρια και τα κορίτσια μετά την ενηλικίωσή τους. Την ίδια ώρα, το έλλειμμα φυσικής δραστηριότητας αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την αύξηση του σωματικού βάρους.

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των τριών χωρών (οι άλλες δύο είναι η Ισπανία και η Μεγάλη Βρετανία) με τα υψηλότερα ποσοστά (20-30%) υπέρβαρων και παχύσαρκων στην Ευρώπη στις ηλικίες 14-17 ετών. «Υπάρχει ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και παρακολούθησης τηλεόρασης, χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή και βιντεοπαιχνιδιών, σε συνδυασμό βέβαια με κοινωνικούς παράγοντες», σημειώνει στην «Κ» η κ. Aρτεμις Τσίτσικα, αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής-εφηβικής ιατρικής στο ΕΚΠΑ. Πανευρωπαϊκή έρευνα στην οποία συμμετείχε και η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ κατέγραψε πως η καθημερινή χρήση άνω των δύο ωρών του Ιντερνετ ή των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να γίνει ένας έφηβος υπέρβαρος ή και παχύσαρκος.

Η υπέρβαση του δίωρου στη χρήση του Διαδικτύου αποτελεί στις μέρες μας μια συνηθισμένη κατάσταση για μεγάλο μέρος των εφήβων. Σε πρόσφατη παρουσίαση των προκαταρκτικών στοιχείων μεγάλης έρευνας της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής σημειωνόταν πως το 37% των εφήβων εμφανίζει στοιχεία διαδικτυακής εξάρτησης (έναντι 13% το 2013), εκ των οποίων το 8% μέτρια ή σοβαρή (έναντι 2% του 2013). Η σχέση των εφήβων με το κινητό τηλέφωνο είναι τόσο στενή, που το 30,9% δήλωσε πως αμελεί να κάνει πράγματα που έχει προγραμματίσει, ενώ το 42,6% νιώθει κουρασμένο ή κοιμάται λιγότερο. Μεγάλο μέρος των εφήβων καρφώνεται στον υπολογιστή ή με το κινητό στο χέρι, μειώνοντας τη φυσική δραστηριότητα, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που ξενυχτούν παίζοντας παιχνίδια στο Ιντερνετ, βλέποντας βίντεο ή επικοινωνώντας μέσω διαδικτυακών εφαρμογών.

Το ψηφιακό (και όχι μόνο) ξενύχτι βοηθάει στην παχυσαρκία. «Οι έφηβοι καταναλώνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας υπερθερμιδικά σνακ, ενώ παρουσιάζεται καθυστέρηση έκκρισης μελατονίνης και διαταραχή των επιπέδων γκρελίνης/λεπτίνης. Η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών το βράδυ συσχετίζεται, επίσης, με καθυστέρηση του βαθύτερου ύπνου REM», σημειώνει η κ. Τσίτσικα. Απορρυθμίζεται ο συνολικός βιορυθμός των εφήβων.

Η διαφήμιση

Επιπλέον έχει παρατηρηθεί πως η διαφήμιση ωθεί συχνά προς παχυντικές τροφές και αναψυκτικά, με το Διαδίκτυο να είναι ένα όλο και πιο ισχυρό μέσο προώθησής τους ειδικά στα παιδιά. Μάλιστα, τα τρόφιμα στην οποία βασίζεται η μεσογειακή διατροφή είναι τα λιγότερα διαφημιζόμενα.

«Ολα αυτά έχουν ισχυρότερη επίδραση στο περιβάλλον της οικονομικής κρίσης. Οι γονείς είναι συχνά πολύ απασχολημένοι με τα οικονομικά προβλήματα, ενώ εμφανίζουν και οι ίδιοι διαδικτυακή υπεραπασχόληση. Στις συνθήκες αυτές ευδοκιμούν ανθυγιεινά σνακ, τροφές που “χορταίνουν” και είναι πλούσιες σε λιπαρά», σημειώνει η κ. Τσίτσικα.

Οι τάσεις αυτές εμφανίζονται από την παιδική ηλικία. Σε ευρωπαϊκή έρευνα σε οκτώ χώρες μεταξύ παιδιών 10-12 ετών, στην οποία συμμετείχε και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων (30,3%) και παχύσαρκων (10,4%), συνολικά 40,7%! Η Ισπανία δεν υπερβαίνει το 25% και οι Σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία και Σουηδία) το 15%. Στις προσχολικές ηλικίες, 4-5 ετών, το άθροισμα παχύσαρκων και υπέρβαρων παιδιών είναι επίσης το πιο υψηλό στην Ελλάδα (20,7%), αν και μικρότερο σε σχέση με τα επίπεδα που διαμορφώνονται 6-7 έτη αργότερα. «Στην έρευνα καταγράφηκε επίσης πως μεταξύ των παιδιών προσχολικής ηλικίας η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό όσων βρίσκονται από δύο ώρες και πάνω μπροστά σε μια οθόνη, τηλεόρασης, τάμπλετ ή άλλης συσκευής. Στην Ελλάδα είναι 12,8% έναντι 4,1% στην Ισπανία και 1,5% μόνο στη Γερμανία», λέει στην «Κ» ο κ. Ιωάννης Μανιός, καθηγητής στο τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας, της Σχολής Επιστημών Υγείας του Χαροκόπειου. Μετά ένα έτος έγινε επανέλεγχος για να καταγραφεί σημαντική αύξηση της απασχόλησης των παιδιών με τις οθόνες.

Τα παιδιά δεν περπατούν στην πόλη τους

Βασικό αντίδοτο στην τάση προς παχυσαρκία αποτελεί η ενίσχυση της φυσικής δραστηριότητας. Δυστυχώς τα παιδιά στη χώρα μας, παρότι το κλίμα της ενδείκνυται, εμφανίζουν από τα χαμηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Στην έρευνα που συμμετείχε το Χαροκόπειο καταγράφηκε πως μεταξύ των παιδιών προσχολικής ηλικίας (4-5 ετών), μόνο το 29,9% στην Ελλάδα έχει την απαραίτητη φυσική δραστηριότητα, όταν στην Ισπανία είναι 32,3%, στο Βέλγιο 36,4%, στην Πολωνία 36,6%, στη Βουλγαρία 37,1% και στη Γερμανία 46,2%.

«Οι ιατρικές συστάσεις γι’ αυτή την ηλικία κωδικοποιούνται σε μια ήπια φυσική δραστηριότητα των 12.000 βημάτων καθημερινά και σε μια πιο έντονη άσκηση τρεις φορές την εβδομάδα», λέει στην «Κ» ο κ. Ιωάννης Μανιός, καθηγητής στο τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του Χαροκόπειου. «Το βασικό πρόβλημα είναι πως τα παιδιά στην Ελλάδα δεν περπατούν στην πόλη τους. Κάνουμε τα πάντα με το αυτοκίνητο. Για παράδειγμα, οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά στον παιδικό σταθμό, στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο με το Ι.Χ. Γιατί να μην πάνε με τα πόδια, όταν είναι κοντά;», σημειώνει ο κ. Μανιός. Βεβαίως, η κατάσταση αυτή είναι και αποτέλεσμα της πραγματικότητας που επικρατεί στα αστικά κέντρα, με τα μικρά και συχνά κατεστραμμένα πεζοδρόμια, τους ανεπαρκείς χώρους πρασίνου, την κυριαρχία των αυτοκινήτων εις βάρος των πεζών και των ποδηλατών.

Δεν είναι τυχαίο πως στην προαναφερθείσα έρευνα το 26,3% των γονιών του Νότου (Ελλάδα και Ισπανία) βρίσκουν δύσκολο να αφήσουν τα παιδιά τους να παίξουν έξω από το σπίτι, καθώς πρέπει να τα επιβλέπουν συνεχώς. Το ίδιο ποσοστό είναι 20,3% σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Πολωνία) και 15,4% στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη (Βέλγιο, Γερμανία).

«Η υγιεινή διατροφή και η άσκηση δεν διδάσκονται στα παιδιά, αλλά υιοθετείται από τα κατάλληλα πρότυπα. Κι εδώ ο ρόλος των γονιών είναι κρίσιμος», τονίζει ο κ. Μανιός. Οι γονείς στην Ελλάδα (και στην Ισπανία) φαίνεται να υστερούν έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών στον βαθμό που ωθούν τα μικρά παιδιά τους σε φυσικές δραστηριότητες, με τον πιο όμορφο και αποτελεσματικό τρόπο: να τις πραγματοποιήσουν μαζί. Μόλις το 60% συνηθίζει να περπατά ή να παίζει έξω μαζί με το παιδί του, έναντι 78% σε Βέλγιο και Γερμανία.

Την ίδια ώρα, φαίνεται να εξακολουθεί μια κακή συνήθεια, δηλαδή ο συνδυασμός του οικογενειακού γεύματος με την παρακολούθηση τηλεόρασης, κάτι που όχι μόνο μειώνει την επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας αλλά ωθεί συχνά σε μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού. Το 22% των ελληνικών οικογενειών με παιδιά προσχολικής ηλικίας στην έρευνα που προαναφέραμε δηλώνει πως συνδυάζει γεύμα με τηλεόραση (Ισπανία 20%, Βουλγαρία 18%), κάτι που αποφεύγουν οι γονείς σε Βέλγιο (3%) και Γερμανία (2%).

Πηγή: kathimerini.gr