Διεθνής Ημέρα κατά της Επιληψίας | τα αίτια και η ιστορία της πάθησης

Η Επιληψία είναι πάθηση του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από κρίσεις κινητικών, αισθητικών, ψυχικών και άλλων εκδηλώσεων.

Αιτιολογία

• Πρωτοπαθής: Όταν δεν εμφανίζεται συγκεκριμένο αίτιο που προκαλεί παροξυσμούς, το σύνδρομο καλείται πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής επιληψία.
• Δευτεροπαθής: Ένας αριθμός αναστρέψιμων διαταραχών, όπως είναι οι όγκοι, ο τραυματισμός της κεφαλής, η υπογλυκαιμία, οι λοιμώξεις των μηνίγγων, η απότομη στέρηση του αλκοόλ σε ένα αλκοολικό, μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση επιληπτικών κρίσεων.

Η επιληψία στην ιστορία

Τα συμπτώματα της επιληψίας αναγνωρίζονται από πολύ νωρίς και δίδονται σε αυτά υπερφυσικές ερμηνείες. Οι πιο πρώιμες αναφορές σε επιληψία χρονολογούνται στη 2η χιλιετηρίδα π.Χ. στη Μεσοποταμία, όπου επιληπτικές αύρες, γενικευμένοι σπασμοί και άλλες όψεις αυτού που οι αρχαίοι ονόμαζαν ασθένεια της πτώσης (the falling disease), είχαν καταγραφεί με αξιοσημείωτα ακριβείς περιγραφές. Μία βαβυλωνιακή και μια ασσυριακή πήλινη πινακίδα, που εκτιμάται να έγιναν μεταξύ 1067 και 1046 π.Χ., θεωρούνται τα αρχαιότερα ιατρικά κείμενα για την επιληψία.
Στην Κίνα διασώζεται το κλασικό κείμενο του Κίτρινου Αυτοκράτορα για την εσωτερική ιατρική, γραμμένο περίπου το 1000 π.Χ., το οποίο περιγράφει συμπτώματα της σχιζοφρένειας, της άνοιας και της επιληψίας.

Οι υπερφυσικές θεωρίες παρέμειναν κυρίαρχες για την αιτιολόγηση της παράξενης συμπεριφοράς και των νοητικών ασθενειών για πολλούς αιώνες. Ωστόσο μαζί με αυτές τις αντιλήψεις συνυπήρχαν στο περιθώριο και οι ορθολογιστικές, όπως των Ιπποκρατικών.

Διεθνής Ημέρα κατά της Επιληψίας

Καθιερώθηκε το 2015, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά της Επιληψίας (ILAE) και του Παγκοσμίου Γραφείου Επιληψίας (IBE), με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για την επιληψία, μία πάθηση με έντονο κοινωνικό στίγμα.

Η Διεθνής Ημέρα κατά της Επιληψίας (International Epilepsy Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Δευτέρα του Φεβρουαρίου (14 Φεβρουαρίου 2022). Την ίδια ημέρα γιορτάζεται και η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Επιληψίας.

Ως Επιληψία χαρακτηρίζεται η παροξυσμική διαταραχή του εγκεφάλου με απώλεια αισθήσεων, κατά την οποία εκπέμπονται ανώμαλα εγκεφαλικά ηλεκτρικά σήματα. Στην επιληψία, της οποίας η αιτιολογία ποικίλει, η κανονική λειτουργία του εγκεφάλου διαταράσσεται, προκαλώντας ασυνήθιστη συμπεριφορά, αντίληψη, αισθήματα, σπασμούς, συσπάσεις μυών και απώλεια συνείδησης (λιποθυμία). Σε γενικές γραμμές είναι μία ομάδα από νευρολογικές διαταραχές, που χαρακτηρίζονται από επιληπτικές κρίσεις.

Η λέξη «επιληψία» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιπποκράτη (460-357 π.Χ.) και σημαίνει την αιφνίδια κατάληψη. Η ιδέα ότι ο επιληπτικός καταλαμβάνεται από υπερφυσικές θεϊκές ή δαιμόνιες δυνάμεις, έκανε τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι η επιληπτική κρίση ήταν ένας κακός οιωνός. Έτσι, η επιληπτική κρίση, εμφανιζόμενη ως προσωποποίηση του κακού, ενέπνευσε ορισμένες θρησκευτικές κινήσεις και σε άλλες περιπτώσεις, επειδή έχει στοιχεία δύναμης και φαντασίας, θεωρήθηκε ένδειξη εξουσίας (π.χ. Ναπολέων) και δημιουργικής ικανότητας (π.χ. Ντοστογιέφσκι, Μπετόβεν).

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η επιληψία είναι η τάση που έχουν ορισμένα άτομα να παρουσιάζουν σπασμούς ή κρίσεις ή επεισόδια. Στον κόσμο υπάρχουν περίπου 65 εκατομμύρια άτομα με επιληψία, η συντριπτική πλειονότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Δεν είναι νοητική ασθένεια και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται επιτυχώς με φάρμακα. Το κενό θεραπείας στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι 80%. Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 100.000 άτομα με επιληψία.