Ευρωπαϊκό Συμβούλιο | το παρασκήνιο των αποφάσεων για τις κυρώσεις στη Ρωσία
Σε συμφωνία για ένα νέο, πρωτοφανούς μεγέθους πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία κατέληξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθώς οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποφάσισαν να αποκλείσουν τον ρωσικό χρηματοπιστωτικό τομέα από τις ευρωπαϊκές αγορές στοχεύοντας στο 70% της ρωσικής τραπεζικής αγοράς με το ενδεχόμενο να λάβουν μέτρα και κατά της Λευκορωσίας για τον ρόλο της στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Στην συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι ο πρόεδρος Πούτιν επέλεξε να επαναφέρει τον πόλεμο στην Ευρώπη, ωστόσο η Ευρώπη είναι ενωμένη. «Το Κρεμλίνο θα το πληρώσει». δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με την ίδια «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε σε κυρώσεις σε συγκεκριμένους τομείς που θα πλήξουν την ρωσική οικονομία καθώς θα αφορούν στο 70% των ρωσικών τραπεζών, κάτι που θα αυξήσει τον πληθωρισμό και το δημόσιο χρέος της Ρωσίας στις ρωσικές ελίτ, στις εξαγωγές συγκεκριμένων προϊόντων, σε αεροπορικές εταιρείες, ακόμα και σε έκδοση Visa Ρώσους πολίτες.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ υπογράμμισε ότι «είχαμε την ευκαιρία να επαναδιατυπώνουμε την ενότητα ανάμεσα στα κράτη – μέλη και τη διεθνή κοινότητα και λάβουμε επιπλέον κυρώσεις που θα πλήξουν το ρωσικό καθεστώς»
Το παρασκήνιο
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ προσπάθησαν να βρουν την απάντηση σε ένα εξαιρετικά δύσκολο ερώτημα, ήτοι εάν θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα οικονομικά και πολιτικά τους όπλα κατά της Ρωσίας ή να κρατήσουν ακόμα μερικά στη φαρέτρα τους για να μην κλείσουν τελείως κάθε πιθανότητα διαλόγου. Παρόλο που οι 27 συμφώνησαν σε μια νέα δέσμη μέτρων κατά της Ρωσίας, μία ημέρα μάλιστα πριν την έκτακτη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην οποία θα συμμετάσχουν και η Σουηδία και η Φινλανδία, κράτη – μέλη της ΕΕ, αλλά όχι της βορειοατλαντικής Συμμαχίας, το κλίμα εντός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν ήταν σε καμία περίπτωση αρμονικό.
Παρόλο που υπήρξε ομοφωνία για κυρώσεις κατά της Ρωσίας, υπήρξαν μεγάλες διαφωνίες αναφορικά με το εύρος τους. Η Ιταλία και η Γερμανία, «ηγήθηκαν» μια ομάδας κρατών – μελών της ΕΕ, στην οποία συμπεριλαμβάνονται η Αυστρία και το Λουξεμβούργο, τα οποία εξέφρασαν τις διαφωνίες τους για την επιβολή αυστηρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, οι οποίες θα περιελάμβαναν είτε την άμεση στοχοποίηση του Ρώσου προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν, είτε τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το τραπεζικό δίκτυο SWIFT ( Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication).
Το συγκεκριμένο δίκτυο αποτέλεσε ένα από τα βασικότερα αγκάθια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς χρησιμοποιείται από περισσότερες από 11.000 τράπεζες, και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε περισσότερες από 200 χώρες, για συναλλαγές σε πολύτιμα μέταλλα και ενεργειακά αγαθά και παρόλο που θα απέκλειε την Ρωσία από τις διεθνείς συναλλαγές, θα έπληττε παράλληλα και την Ιταλία και την Γερμανία, οι οποίες εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό από ρωσικό φυσικό αέριο. Μεγαλύτερο αγκάθι ήταν η στάση της Ιταλίας, καθώς, παρόλο που ο πρωθυπουργός της χώρας Μάριο Ντράγκι είναι ένας φιλοευρωπαϊστής που στηρίζει μια κοινή απάντηση της ΕΕ, γνωρίζει ότι η Ιταλία εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό (περίπου στο 40%) από ρωσικό φυσικό αέριο καθώς η χώρα, έπειτα από ένα δημοψήφισμα της δεκαετίας του 1980, δεν μπορεί να κατασκευάσει σταθμούς παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Με τον πληθωρισμό στην χώρα να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών και το spread μεταξύ των 10ετών ομολόγων Ιταλίας και Γερμανίας να είναι ήδη το υψηλότερο από το 2020, η ιταλική οικονομία θα είχε να αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα σε περίπτωση επιβολής περαιτέρω κυρώσεων, ιδίως στο ζήτημα του αποκλεισμού της Μόσχας από το τραπεζικό δίκτυο SWIFT.
Παράλληλα και άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, όπως η Κύπρος και το Βέλγιο εξέφρασαν τις έντονες επιφυλάξεις τους αναφορικά με την επιβολή κυρώσεων που θα έπλητταν τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα.
Ωστόσο, βασική παράμετρος στην επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας ήταν ακριβώς και ο οικονομικός αντίκτυπος που θα είχαν αυτές και στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Αρκετοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες τόνιζαν τις τελευταίες ώρες ότι για να χαρακτηριστούν «σημαντικές» οι κυρώσεις που θα επιβάλει η ΕΕ κατά της Ρωσίας θα πρέπει να θίγουν αναγκαστικά και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Σε άλλη περίπτωση δεν θα ληφθούν υπόψη. Σε αυτό το πλαίσιο οι κυρώσεις που ανακοινώθηκαν αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να πλήξουν περισσότερο, από ευρωπαϊκής πλευράς την Γερμανία και την Ολλανδία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοίμαζε τη λίστα με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας εδώ και αρκετό καιρό και αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (και νωρίτερα σε επίπεδο Coreper, των μονίμων αντιπροσώπων των κρατών – μελών στην ΕΕ, ελήφθησαν γρήγορα, τουλάχιστον για τα δεδομένα των «Βρυξελλών».
Σήμερα το πρωί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης θα ενημερώσει την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου για τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς ο κ. Μητσοτάκης αποχώρησε από τις Βρυξέλλες χωρίς να παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου.
