Επείγοντα μέτρα και νέο θεσμικό πλαίσιο για Δακοκτονία | ΣΕΔΗΚ

Κύριε υπουργέ,

Τα σοβαρά προβλήματα  που έχουν ενσκήψει στον τομέα της Ελαιοκομίας  και η δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι ελαιοπαραγωγοί μετά το διπλό πλήγμα που δέχτηκαν από την καταστροφική επιδρομή του Δάκου της περασμένης περιόδου,  αλλά και από τις  πρόσφατες κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις της  πανδημίας του Κορωνοϊού,  συζητήθηκαν  σε πρόσφατη  έκτακτη συνεδρίαση του ΔΣ του ΣΕΔΗΚ που έγινε, λόγω των ειδικών συνθηκών, με τηλεδιάσκεψη.

 Στην συνεδρίαση αυτή, στην οποία συμμετείχαν  εκπρόσωποι από 10 Δήμους της Κρήτης, αποφασίστηκε όπως οι προβληματισμοί που διατυπώθηκαν  και οι προτάσεις  που έγιναν, υποβληθούν στο ΥπΑΑΤ αλλά και όλους  τους εμπλεκομένους  πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς παράγοντες, με την ελπίδα ότι θα εξεταστούν με την δέουσα προσοχή.

Βασική άποψη που επεκράτησε ήταν ότι η ελαιοκομία, παρά τα σημερινά προβλήματα, εξακολουθεί  να  διατηρεί σταθερότερες προοπτικές από ό, τι ο πλέον ευάλωτος  Τουρισμός. Και αυτό  γιατί,  όπως τονίστηκε, μετά την πανδημία  ενώ  η τάση  των πολιτών  για Τουρισμό μάλλον θα περιοριστεί, η τάση για  υγιεινή και ποιοτική  διατροφή,  της  οποίας βάση αποτελεί το ελαιόλαδο,  θα  εξακολουθήσει να υπάρχει και ίσως αυξάνεται και  περισσότερο.  Επομένως,  η Πολιτεία πρέπει να εξετάσει με προσοχή τα   σημερινά προβλήματα,  της Ελαιοκομίας,  αλλά και να  αξιοποιήσει  τα σημαντικά συγκριτικά της πλεονεκτήματα.

Η συνεδρίαση κάλυψε  ένα  ευρύ φάσμα θεμάτων από  την δακοκτονία και τις τιμές μέχρι το μέλλον της ελαιοκομίας γενικότερα. Ωστόσο  δεδομένου ότι επίκειται ήδη  η έναρξη της δακοκτονίας και ότι θα πρέπει  με κάθε τρόπο να αποφευχθεί  νέα  αποτυχία της,    θεωρήθηκε  σκόπιμο  προς το παρόν, να υποβληθεί  υπόμνημα   μόνο για τα θέματα  που σχετίζονται με αυτήν και αργότερα να ακολουθήσει άλλο  με τις θέσεις και προτάσεις  του ΣΕΔΗΚ για το μέλλον της ελαιοκομίας γενικότερα.

    Διαπιστώσεις και προβληματισμοί

• Η  εξεύρεση τρόπου άμεσης αποζημίωσης των ελαιοπαραγωγών που επλήγησαν από την περυσινή επιδρομή του Δάκου, η οποία όπως γνωρίζετε και από προηγούμενο Υπόμνημα μας (αρ. 49/26-11-2019) είχε   σαν συνέπεια   απώλειες άνω των 100 εκ ευρώ,  αποτελεί   προϋπόθεση για την επιβίωση της ελαιοκομίας  του νησιού. Αποζημιώσεις από ΠΣΕΑ λόγω κλιματικής αλλαγής, έκτος του ότι  εκτιμώνται  αρκετά επισφαλείς, θα  καταβληθούν  ως συνήθως μετά  3-4 χρόνια, οπότε  οι καταστροφικές  συνέπειες θα είναι πλέον ανεπανόρθωτες.
• Ο  εκθετικός  πολλαπλασιασμός του εντόμου,  επιβάλλει  γενική έφοδο καταστροφής των πρώτων   ατόμων, αρχικών γεννητόρων περιόδου (λευκής γενιάς)  με γενική διαβροχή      που πρέπει,  όχι να αρχίζει, αλλά να έχει  ολοκληρωθεί πριν την πήξη του πυρήνα, σύμφωνα και με παλαιότερες εγκυκλίους του  Υπουργείου σας.  Και επειδή το στάδιο  αυτό  στην Κρήτη συνήθως  εμφανίζεται 20-30 ήμερες ενωρίτερα από ότι σε άλλες βορειότερες περιοχές της χώρας, πρέπει  όλα τα απαιτούμενα μέσα και προσωπικό   να είναι έτοιμα το αργότερο  το πρώτο 10/ήμερο του Μαΐου.

• Οι  διαδικασίες προμήθειας νέων φαρμάκων και   προσλήψεων  εποπτικού προσωπικού σύμφωνα με όσα ανακοινώνονται, φαίνεται να είναι και πάλι καθυστερημένες και δεν εγγυώνται ότι η κρίσιμη πρώτη διαβροχή θα ολοκληρωθεί  έγκαιρα.

•  Υπάρχει  σοβαρός προβληματισμός για  την χρήση  φαρμάκων αμφιβόλου αποτελεσματικότητας  αφού κάποια από αυτά,  όπως αναφέρθηκε και σε πρόσφατη αλληλογραφία φορέων της Αυτοδιοίκησης,  ενώ είχαν αποδειχτεί ως μειωμένης  θνησιμότητας  και από εργαστηριακά αποτελέσματα, είχαν χρησιμοποιηθεί στην πράξη στην Κρήτη .

•  Υπάρχουν   απορίες   για το πώς και γιατί  δεν έγινε αντιληπτή  εξ αρχής  η αύξηση των δακοπληθυσμών, οπότε ο έλεγχος της θα ήταν ευκολότερος,  και  διαπιστώθηκε μόνο κατά τα τέλη Θέρους – αρχές Φθινοπώρου, όταν είχε διογκωθεί υπερβολικά  και η αντιμετώπιση της ήταν δυσκολότερη έως ανέφικτη.   Προτάθηκε  η υποχρεωτική χρήση Sondage ή  και άλλων μέσων και  η εποπτεία της παρακολούθησης των δακοπληθυσμών από  ερευνητικά και άλλα  ιδρύματα.

• Απαιτείται  μόνιμη λύση  των προβλημάτων  με  ριζική αλλαγή του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, όπως έχει  προταθεί και με  πρόσφατο Υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ (αρ. 49/26-11-2019),  αλλά και από άλλους φορείς της Κρήτης, της Λέσβου κ.α. 

     Θέσεις και Προτάσεις    

  Η  αποτελεσματικότητα της δακοκτονίας, πρέπει να επαναφερθεί στα προ 10/ετίας επίπεδα της τα οποία εξασφάλιζαν   την διεθνώς γνωστή υψηλή ποιότητα του Κρητικού  ελαιολάδου,   κατά 95% έξτρα παρθένου.   

Προς την κατεύθυνση αυτή απαιτούνται άμεσα μέτρα για την  ερχόμενη περίοδο αλλά και νέο θεσμικό πλαίσιο  με ριζικές αλλαγές για το μέλλον.    

      1. Τα άμεσα  μέτρα  που απαιτούνται κατά την  ερχόμενη περίοδο είναι:

     (α). Απολύτως έγκαιρη εκτέλεση της πρώτης κρίσιμης γενικής διαβροχής   ώστε να έχει ολοκληρωθεί πριν από την πήξη του πυρήνα του ελαιοκάρπου με επίσπευση προμήθειας φαρμάκων και πρόσληψης Εποπτών ( Τομεαρχών) επίβλεψης εργασιών.

   (β). Οι επόμενες γενικές ή τοπικές  διαβροχες πρέπει να γίνονται επίσης έγκαιρα, ανάλογα με τις ενδείξεις δακοπαγίδων αλλά  και sondage  και να είναι τόσες, όσες απαιτηθούν. Λογιστικός προκαθορισμός τους  εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους αναποτελεσματικότητας της μεθόδου.

 (γ). Τα φάρμακα  για τα οποία, σύμφωνα με  υπηρεσιακή αλληλογραφία,  υπάρχουν εργαστηριακές ενδείξεις  μειωμένης αποτελεσματικότητας,  πρέπει οπωσδήποτε να  αποσυρθούν άμεσα. Παράλληλα όμως  και εκείνα που έχουν  αποθηκευτεί  από πέρυσι,  πρέπει να ελεγχθεί αν διατηρούν  την  δραστικότατα τους.

    (δ) Πραγματοποίηση της υπεσχημένης αύξησης  του  φετινού προυπολογισμού  και εξεύρεση τρόπου άμεσης αποζημίωσης  των πληγέντων  από  τις δακοπροσβολές 2019/20,

2. Το νέο θεσμικό πλαίσιο πρεπει βασικά να περιλαμβανει:

 (α) Σύγχρονο  πρωτόκολλο εφαρμογής, το οποίο θα προβλέπει  όλους τους κανόνες εφαρμογής  της   δακοκτονίας από επιστημονικής, διοικητικής και πρακτικής άποψης. Τα προ 10/ετίας   εκδοθέντα  ΒΔ και ΠΔ οπωσδήποτε  απαιτούν εκσυγχρονισμό και αναπροσαρμογή στις νέες συνθήκες.   

 (β). Νέο ειδικό φορέα  εφαρμογής,   όπως τον περιγράψαμε στο προηγούμενο Υπόμνημα μας (αρ. 49/26-11-2019)   που  θα λειτουργεί ως  ΝΠΙΔ  και  θα έχει την συνολική επιστημονική, διοικητική και οικονομική ευθύνη.   

     Πόροι του φορέα μπορούν να είναι οι εισφορές  των  ελαιοπαραγωγών, με βάση τα δέντρα,   συμπληρωματική κρατική ενίσχυση και  πόροι από περιβαλλοντικά και άλλα  προγράμματα.

    (γ) Πρόγραμμα   επιστημονικής παρακολούθησης   της   κυκλοφορίας του εντόμου όλο τον χρόνο (ακόμη και τον χειμώνα)  και πρακτικών δοκιμών αξιολόγησης  της δραστικότητας των χρησιμοποιούμενων εντομοκτόνων, το οποίο μπορεί να  ανατεθεί στα υπάρχοντα  Ινστιτούτα και Κέντρα Φυτοπροστασίας  της χώρας.  Τα δεδομένα του  προγράμματος θα χρησιμεύουν για   συνεχείς βελτιώσεις  του πρωτόκολλου εφαρμογής, αλλά  και  για εποπτεία  των  εργολαβιών παρακολούθησης  του εντόμου.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ

Γιώργος Μαρινάκης

Δήμαρχος  Ρεθύμνου