Κρήτη | γεωγραφικές ενδείξεις και διατροφική επισήμανση – AREPO

Στις 27 Οκτωβρίου 2021, η Περιφέρεια Κρήτης και η Ένωση AREPO διοργάνωσαν διαδικτυακή διάσκεψη για να εμπλουτιστεί η συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τη διατροφική επισήμανση. Αυτή ήταν η ευκαιρία να παρουσιαστούν στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και στους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς της ΕΕ οι ανησυχίες και η προοπτική των Περιφερειών της ΕΕ και των ενώσεων παραγωγών που ασχολούνται με προϊόντα ποιότητας σχετικά με το θέμα της διατροφικής επισήμανσης στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας. Η AREPO αντιτίθεται στο χρωματικό σύστημα επισήμανσης Nutri-Score, προειδοποιώντας για την υπεραπλούστευση των διατροφικών πληροφοριών.

«Γεωγραφικές ενδείξεις και διατροφική επισήμανση ΕΕ: Μπορεί μια βαθμολογία να παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες στους καταναλωτές;»

Αυτό ήταν το κύριο ερώτημα που συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής εκδήλωσης που διοργάνωσε η AREPO με συμμετοχή 153 εκπροσώπων της Ένωσης μελών του Ευρωκοινοβουλίου και στελεχών της Κομισιόν και αρμόδιων φορέων, σχετικά με το θέμα της εναρμονισμένης υποχρεωτικής διατροφικής επισήμανσης στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, που θα πρέπει να υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το 2022 στο πλαίσιο της «Στρατηγικής από το αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm to Fork Strategy). 

Η Ειρήνη Χουδετσανάκη, Περιφερειακή Σύμβουλος Κρήτης και απερχόμενη Πρόεδρος της Ένωσης AREPO – στο πλαίσιο της καταληκτήριας συνεδρίας όπου η Κρήτη παρέδωσε την Προεδρία της Ένωσης – αναφέρθηκε στην επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση της ένωσης AREPO ως αποτέλεσμα πολύμηνης διαβούλευσης και συνεργασίας με το σύνολο των περιφερειών μελών ειδικότερα δήλωσε ότι «Δεν πιστεύουμε ότι η υπεραπλούστευση των διατροφικών πληροφοριών του ένα προϊόν θα μπορούσε να βοηθήσει στην παροχή σαφών και ακριβών πληροφοριών στους καταναλωτές, ειδικά σε ό,τι αφορά τα προϊόντα Γεωγραφικών Ενδείξεων» προσθέτοντας ότι «με την AREPO καλέσαμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την εξαίρεση από το σύστημα της χρωματικής επισήμανσης Nutri-score τα προϊόντα στο πλαίσιο συστημάτων ποιότητας της ΕΕ (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ ) και ορισμένα προϊόντα ενός συστατικού, όπως το ελαιόλαδο». Στη συνέχεια της παρέμβασης της μάλιστα πρότεινε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει την επιστημονική έρευνα σχετικά με τις Γεωγραφικές Ενδείξεις και το διατροφικό τους δυναμικό στο πλαίσιο των διατροφικών προτύπων. Η διατροφική αξία των Γεωγραφικών Ενδείξεων πρέπει να μελετηθεί με ολιστικό τρόπο, όχι εξετάζοντας αποκλειστικά τα επιμέρους συστατικά τους, αλλά διερευνώντας τη συμβολή τους σε μια ισορροπημένη καθημερινή διατροφή. Υποστήριξε ότι η διαθεσιμότητα των δεδομένων της έρευνας θα διευκολύνει την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ερευνητών, διεθνών και εθνικών οργανισμών, φορέων χάραξης πολιτικής, καθώς και την ευαισθητοποίηση των παραγωγών σχετικά με τη διατροφική ποιότητα των προϊόντων τους και τον αντίκτυπό τους στην υγεία. Τέλος πρότεινε στην Επιτροπή να συνεχίσει να διαθέτει σημαντικό προϋπολογισμό για την προώθηση των συστημάτων ποιότητας της ΕΕ. Μια ισχυρή στρατηγική προώθησης θα είναι το κλειδί για την κατανόηση των ευεργετικών χαρακτηριστικών των προϊόντων ΓΕ από τους καταναλωτές.

Ένα μήνυμα που ενισχύθηκε περαιτέρω στις καταληκτικές παρατηρήσεις από την Begoña GarcíaBernal, νεοεκλεγείσα Πρόεδρο της AREPO και Περιφερειακή Υπουργό της Περιφέρειας Εξτρεμαδούρα «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους καταναλωτές να πάψουν να εμπιστεύονται τα παραδοσιακά προϊόντα, τα οποία είναι βαθιά ριζωμένα στην κουλτούρα των περιοχών μας και τα οποία αναγνωρίζονται παγκοσμίως για την υψηλή ποιότητα και τη διατροφική τους αξία. […] Τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ αποτελούν ουσιαστικό μέρος της διατροφικής ισορροπίας και είναι συχνά εναλλακτικές λύσεις σε πολύ τυποποιημένους τρόπους διατροφής που κυριαρχούν τα συμβατικά τρόφιμα. Η AREPO θα συνεχίσει να απαιτεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την εξαίρεση από το Nutri-score για προϊόντα που υπάγονται σε συστήματα ποιότητας της ΕΕ. […] Ενθαρρύνουμε λοιπόν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κατευθύνει τις προσπάθειές της προς περισσότερη εκπαίδευση και καλύτερη επικοινωνία σχετικά με τη σημασία μιας διαφοροποιημένης και ισορροπημένης διατροφής και πώς οι Γεωγραφικές Ενδείξεις και Ονομασίες Προέλευσης της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν σε αυτό».

Νωρίτερα, η νέα Πρόεδρος τόνισε πως «Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του μέλλοντος είναι να μπορούμε να καταναλώνουμε και να τρώμε εντός των ορίων των πεπερασμένων πόρων του πλανήτη μας, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ανθρώπων»,. Για τη γεωργία, την αγροτική ανάπτυξη, τον πληθυσμό και την επικράτεια της περιοχής της Εξτρεμαδούρα, «[…] ωστόσο, φοβόμαστε ότι ορισμένες από τις επιλογές που προβλέπονται επί του παρόντος στη στρατηγική «Farm to Fork» μπορεί να είναι επιζήμιες για τα προϊόντα που καλύπτονται από γεωγραφικές ενδείξεις, χωρίς να συμβάλλουν πραγματικά στην στόχος της διατήρησης της υγείας των ανθρώπων». δήλωσε η Begoña García Bernal.  

Ένα μήνυμα που μοιράστηκε επίσης ο Ιταλόςευρωβουλευτής Paolo De Castro, Συντονιστής S&D της Επιτροπής Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και καθηγητής Αγροτικής Οικονομίας στη Σχολή Γεωργίας και Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Μπολόνιας, ο οποίος υπενθυμίζει ότι η διατροφική επισήμανση πρέπει «να ενημερώνει τους καταναλωτές παρά να θέτει υπό όρους τις επιλογές τους. […] Πρέπει να επιτύχουμε βελτιώσεις στην κατανάλωση μέσω περισσότερων προσπαθειών για την εκπαίδευση τροφίμων». Αυτός ήταν ένας από τους στόχους του προγράμματος της ΕΕ για τα φρούτα, τα λαχανικά και το γάλα στα σχολεία, ωστόσο λίγες χώρες έχουν κάνει κάτι σχετικά με την εκπαίδευση τροφίμων και διατροφής. «Δεν πρέπει να τιμωρούμε αυτή την κληρονομιά ποιότητας που αντιπροσωπεύουν οι γεωγραφικές ενδείξεις, καθώς αποτελούν επίσης σημαντικό οικονομικό πλεονέκτημα».

Το συνέδριο συνέχισε τη συζήτηση του ρόλου των γεωγραφικών ενδείξεων της ΕΕ στις υγιεινές δίαιτες, μέσω μιας παρουσίασης σχετικά με τις καθημερινές διατροφικές πρακτικές και την κατανάλωση φαγητού που παρέδωσαν οι Gun Roos και Virginie Amilien, ερευνητές στο Consumption Research Norway- SIFOστο OsloMet – Oslo Metropolitan University στη Νορβηγία.

Ο Nicola Bertinelli, Αντιπρόεδρος της AREPO και Πρόεδρος της κοινοπραξίας του τυριού Παρμεζάνας (Parmigiano Reggiano), τόνισε ότι «Πρέπει να εξετάσουμε πώς οι Γεωγραφικές Ενδείξειςδιαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στη δημιουργία μιας υγιεινής διατροφής, όχι εστιάζοντας στο μεμονωμένο συστατικό ενός προϊόντος, αλλά στον συνδυασμό”. Παρουσίασε επίσης τη δράση που αναλήφθηκε από κοινού με την Κοινοπραξία του τυριού Γκράνα Παντάνα (Grana Padano) με στόχο να εκδηλώσουν την έντονη αντίδραση τους στο σύστημα επισήμανσης Nutri-score στη συσκευασία των δύο πιο εμπορικών τυριών ΠΟΠ της Ιταλίας (Παρμεζάνας και Γκράνα Παντάνο), ως ένα σύστημα που υποτιμά την αξία των προϊόντων τους.

Στη συζήτηση συμμετείχε η Sabine Pelsser, Προϊσταμένη της Μονάδας πληροφοριών για τα τρόφιμα και τη σύνθεση της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας, παρουσιάζοντας την κατάσταση του έργου που επιτελεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τη διατροφική επισήμανση. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καταλήξει σε καμία επιλογή ακόμη και δεν υποστήριζει ή προωθεί κανένα σύστημα» προσθέτοντας ότι «οι γεωγραφικές ενδείξεις θα συμπεριληφθούν σε μια μελέτη που θα διεξαχθεί για να εξεταστούν συγκεκριμένες συνθήκες για ορισμένα είδη τροφίμων».

Ο ευρωβουλευτής Herbert Dorfmann Χέρμπερτ Ντόρφμαν, Συντονιστής της Επιτροπής Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εισηγητής της αναθεώρησης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής  (2021-2027) και συνεισηγητής για την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη «Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» για ένα δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων, υπενθύμισε ότι υπάρχουν ήδη διάφορες μορφές διατροφικής επισήμανσης, με αποτέλεσμα να χρειάζεται ένα νομοθετικό πλαίσιο για το θέμα. Ως συνεισηγητήςστην Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη στρατηγική «Farm to Fork» για ένα δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων, παρουσίασε τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν από την πρόσφατη ψηφοφορία επί της έκθεσης, τονίζοντας ότι «το σύστημα επισήμανσης πρέπει να συνάδει με τις διατροφικές οδηγίες και επιστημονική γνώση, ανοιχτή πρόσβαση για όλους, διαφανής, εναρμονισμένη και με ενιαίο ποσό αναφοράς». Επιπλέον, «Πρέπει να επενδύσουμε σε πρόσθετα ψηφιακά συστήματα σήμανσης, παρέχοντας περισσότερες πληροφορίες για το πώς παράγεται το προϊόν, ποια είναι η διαδικασία παραγωγής του, τα συστατικά. Θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρον ως πρόσθετο εργαλείο σήμανσης για τις Γεωγραφικές Ενδείξεις».

Στην ολοκλήρωση της γόνιμης συζήτησης, η ευρωβουλευτής Irène Tolleret, Συμπρόεδρος της Διακομματικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το κρασί, τα οινοπνευματώδη ποτά και τα ποιοτικά τρόφιμα, ενισχύοντας πολλά μηνύματα που παραδόθηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής εκδήλωσης, υπενθύμισε επίσης ότι η υπεραπλούστευσητων διατροφικών πληροφοριών είναι εις βάρος των προϊόντων που αντιπροσωπεύουν της ευρωπαϊκήςαγροδιατροφικής αριστείας. «Το Nutri-score δεν παρέχει λύσεις στα ζητήματα που έχει σχεδιαστεί να αντιμετωπίσει. Η κύρια αιτία του υποσιτισμού είναι η αγοραστική δύναμη, ωστόσο περιμένουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιώντας τη διατροφική σήμανση σε προϊόντα που οι άνθρωποι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν», παρατήρησε ειρωνικά.

Τη συνδιοργάνωση της διαδικτυακής συνδιάσκεψης υποστήριξε ο επιστημονικός υπεύθυνος της Περιφέρειας Κρήτης για θέματα ένωσης AREPO κ. Πίτερης Χαράλαμπος-Νικόλαος αν. προϊστάμενος του τμήματος Παιδείας, ΔΒΜ και Απασχόλησης της Δ/νσηςΑνάπτυξης της Π.Ε. Ρεθύμνης.