Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η Κρήτη
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε στην Ευρώπη με την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας στις 8-9 Μαΐου 1945. Την ίδια ημέρα, στις 9 Μαΐου 1945 στις 22:30 μ.μ. υπογράφτηκε στο Ηράκλειο η συνθηκολόγηση των Γερμανών στην Κρήτη. Τη συνθηκολόγηση υπέγραψαν οι Hans-Georg Benthack, Γερμανός Διοικητής του Φρουρίου Κρήτη και ο στρατηγός Sidney Kirkman, εκπρόσωπος του Ανώτατου Διοικητή των Συμμαχικών Δυνάμεων στη Μεσόγειο Harold Alexander και ο υποστράτηγος Γεώργιος Φουντουλάκης, Στρατιωτικός Διοικητής Κρήτης.
Την προηγούμενη ημέρα είχε συγκροτηθεί Διασυμμαχική Επιτροπή για την καλή εφαρμογή των όρων της συνθηκολόγησης. Από Ελλάδα ορίστηκαν ο Αντ/ρχης Γ. Δόβας από το ΓΕΣ και ο λοχαγός Γ. Κάββος από τη Στρατ. Διοίκηση Κρήτης (μαζί με Βρετανούς αξιωματικούς αντιπροσώπους διαφόρων υπηρεσιών). Σύμφωνα όμως με το μέλος της επιτροπής αυτής τον λοχαγό Γεώργιο Κάββο, οι Βρετανοί δεν είχαν καμία πρόθεση να τηρήσουν τους όρους που συμφωνήθηκαν. Η επιτροπή δεν λειτούργησε ποτέ ενώ οι Βρετανοί συγκέντρωσαν τους Γερμανούς σε μια ζώνη όπου απαγορευόταν η είσοδος στους Έλληνες. Η δε διαδικασία αποχώρησης των Γερμανών διήρκεσε τόσο ώστε να προκαλείται το αίσθημα των ντόπιων, σε συνδυασμό με καθήκοντα φρουράς που είχαν ως το τέλος οι ένοπλοι πλην αιχμάλωτοι Γερμανοί. Η κατάσταση αυτή έχει περιγραφεί γλαφυρά από τον ερευνητή Σταύρο Βλοντάκη στο βιβλίο του «Οχυρά Θέσις Κρήτης» ως περίοδος «αγγλογερμανικής κατοχής» και έχει περάσει και στη λογοτεχνία με το έργο της Μάρως Δούκα «Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ».
Σύμφωνα με τον Κάββο, οι Βρετανοί επεδίωκαν την καταστροφή όχι μόνο του πολεμικού υλικού αλλά και αυτών των αυτοκινήτων και του φαρμακευτικού υλικού. Καταστρέφονταν καθημερινά με ανατινάξεις αποθήκες βομβών, βλημάτων Πυροβολικού. Στη συνέχεια άρχισε η καταστροφή στη θάλασσα του βαρέος οπλισμού των όλμων και πυροβόλων.
Για μια εβδομάδα, δέκα ώρες την ημέρα, 800 όπλα πυροβολώντας «κατέστρεφαν ολοκληρωτικά κάθε βεληνεκούς πυρομαχικά». Σε μια σειρά άλλα ζητήματα (λάφυρα, εγκληματίες πολέμου, υλικά και εργασία για ανασυγκρότηση), οι όροι συνθηκολόγησης και τα ελληνικά αιτήματα αγνοήθηκαν, ενώ η Στρατ. Διοίκηση Κρήτης καμιά διαταγή ή οδηγία δεν πήρε από την κυβέρνηση του Πέτρου Βούλγαρη ή το ΓΕΣ για τα θέματα αυτά. Ο Κάββος που ως αξιωματικός ζητούσε να τηρηθούν οι όροι της παράδοσης, μπήκε στο στόχαστρο των Βρετανών και αντιμετώπισε απειλές και εκφοβισμούς για να πάψει να επισκέπτεται τον καταυλισμό των Γερμανών.
Οι Γερμανοί μπήκαν στην πόλη των Χανίων στις 27 Μαΐου 1941 και αποχώρησαν στις 24 Μαΐου 1945. Όσον αφορά τον υπόλοιπο νομό, αποχώρησαν από το Σέλινο και τα Σφακιά στις 22 Σεπτεμβρίου 1944. Από το Καστέλι Κισάμου αποχώρησαν επίσης στις 22 Σεπτεμβρίου 1944 και από το ανατολικό τμήμα της επαρχίας Κισάμου μέχρι τις 17 Μαΐου 1945. Στις 9 Μαΐου αποχώρησαν και από την επαρχία Αποκορώνου. Οι φυλακές Αγιάς και το χωριό Βαμβακόπουλο εκκενώθηκαν το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου 1945. Από τις Μουρνιές και τη Σούδα αναφέρεται πως αποχώρησαν στις 20 Ιουλίου 1945.
Η γερμανική παρουσία στην Κρήτη διήρκεσε λοιπόν από την 20ή Μαΐου 1941, πρώτη ημέρα της Μάχης της Κρήτης, έως την 20η Ιουλίου 1945, ημέρα αποχώρησης των τελευταίων Γερμανών από το λιμάνι της Σούδας, δηλαδή 1.522 ημέρες ή 217 εβδομάδες ή 50 μήνες. Λίγες μέρες μετά, στις 8 Αυγούστου θα πέσει η αμερικανική ατομική βόμβα στη Χιροσίμα.
