Αλλαγές στην Παιδεία με το Νομοσχέδιο Πιερρακάκη | νέου τύπου Πανελλαδικές Εξετάσεις

Αλλαγές εκ βάθρων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης -από τους παιδικούς σταθμούς έως τα μεταπτυχιακά- προαναγγέλλει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας για το διάστημα αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια, που έχει προσδιοριστεί για την Παρασκευή.

Οπως είναι γνωστό, με το νομοσχέδιο αυτό -το οποίο επιβραβεύεται δημοσκοπικά αφού οι μετρήσεις δείχνουν ότι αρκετά πάνω από το 50% της ελληνικής κοινωνίας συμφωνεί με την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων- η κυβέρνηση επιδιώκει, πέρα από το άνοιγμα των εκπαιδευτικών ευκαιριών στη χώρα μας, και την επίλυση μιας ιστορικής εκκρεμότητας, το να ρυθμίσει έμμεσα τη μεταλυκειακή εκπαίδευση που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και 35 κολέγια τα οποία λειτουργούν περίπου ανεξέλεγκτα σε συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια και δίνουν στους σπουδαστές τους, που είναι περίπου 32.000, πτυχία με πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα.

Νέες Πανελλήνιες

Ενα από τα πρώτα ζητήματα με τα οποία θα ασχοληθεί μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι οι Πανελλήνιες Εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ: στο υπουργείο Παιδείας μιλούν για έναρξη διαλόγου αμέσως μετά την ψήφιση της νομοθεσίας για τα πανεπιστήμια, σημειώνοντας ότι το ισχύον σύστημα έχει το σοβαρό πλεονέκτημα ότι διασφαλίζει το αδιάβλητο, ωστόσο έχει το εξίσου σοβαρό μειονέκτημα ότι κρίνει την πορεία κάθε υποψηφίου σε τέσσερα διαγωνίσματα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ευρύτερες επιδόσεις των μαθητών κατά τη φοίτησή τους στο Λύκειο. Αυτό που μελετούν τώρα -δηλώνοντας εκ των προτέρων ότι θα επιδιώξουν ευρεία συναίνεση- είναι έναν συνδυασμό εξετάσεων με τη χρήση της τράπεζας θεμάτων, με στόχο να υπάρχει διαχρονική εικόνα για κάθε υποψήφιο και να λαμβάνονται υπόψη για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια περισσότερες παράμετροι σε σχέση με το ισχύον σύστημα των Πανελλήνιων Εξετάσεων.

Φοιτητική μετανάστευση

Οι Ελληνες που φοιτούν είτε σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είτε στα 35 κολέγια που λειτουργούν στη χώρα μας υπολογίζονται σε 72.000 – περίπου 5.000 περισσότεροι από τους εισακτέους των τελευταίων Πανελληνίων. Αυτό σημαίνει ότι πέρα από εκείνους που μπαίνουν στα πανεπιστήμια με τις Πανελλήνιες Εξετάσεις, υπάρχει άλλη μία γενιά που φοιτά είτε στο εξωτερικό είτε σε κολέγιο.

Το οικονομικό κόστος για τις σπουδές στο εξωτερικό είναι κυμαινόμενο – και οι Ελληνες φοιτητές σπουδάζουν είτε σε μη κερδοσκοπικά, είτε σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Από την άλλη πλευρά, τα κολέγια είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το κράτος για το επίπεδο της εκπαίδευσης που παρέχουν, το οποίο εντέλει εξαρτάται από το ξένο πανεπιστήμιο με το οποίο συνεργάζονται.

Από τους 40.000 Ελληνες που φοιτούν στο εξωτερικό, οι μισοί -περίπου 20.000- είναι στα κυπριακά πανεπιστήμια. Θεωρείται ότι κάποια από αυτά θα σπεύσουν να καταθέσουν πρόταση για αδειοδότηση παραρτήματός τους στην Ελλάδα ώστε να γίνουν ακόμα πιο ελκυστική επιλογή για τους Ελλαδίτες φοιτητές. Παράλληλα, ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από δέκα μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού – για παράδειγμα, το υπουργείο Παιδείας διαρρέει ότι υπάρχουν συζητήσεις με τη Σορβόννη.

Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο προβλέπει ένα «κατώφλι» μέσω των Πανελληνίων για όσους θελήσουν να σπουδάσουν στα μη κρατικά ΑΕΙ που θα λειτουργήσουν στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι για να δικαιούται κάποιος να κάνει αίτηση εγγραφής σε ένα τέτοιο παράρτημα, θα πρέπει να έχει υπερβεί την κατώτατη ελάχιστη βάση εισαγωγής των Πανελληνίων, που σημαίνει έναν μέσο όρο βαθμολογίας γύρω στο 8. Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο ότι κάθε νέο πανεπιστήμιο που θα έρθει στη χώρα μας θα επιδιώξει να θέσει τέτοια κριτήρια εγγραφής που να συνάδουν με τη διεθνή κατάταξή του – δηλαδή όσο πιο ψηλά είναι ένα ΑΕΙ, τόσο πιο αυστηρά θα είναι τα κριτήρια εγγραφής που θα εφαρμόσει. Και τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να τύχουν της έγκρισης της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ).

Το μέλλον των κολεγίων

Με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια, οι αρμόδιοι θα επιδιώξουν να ρυθμίσουν εμμέσως τη μεταλυκειακή αγορά της εκπαίδευσης: σήμερα φαίνεται από ιδιαίτερα δύσκολο έως εξαιρετικά αβέβαιο ότι κάποια από τα 35 κολέγια που λειτουργούν στη χώρα μας θα κατορθώσουν να μετατρέψουν τη συνεργασία τους με ξένα πανεπιστήμια σε ίδρυση παραρτήματος του μητρικού ΑΕΙ στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή του κολεγίου, πιθανά με κάποιες προφανείς εξαιρέσεις, δηλαδή τα ήδη λειτουργούντα μη κερδοσκοπικά κολέγια.

Οπως είναι γνωστό, η μετάβαση στο νομικό καθεστώς του «μη κερδοσκοπικού» απαιτεί από τα ιδιωτικά κολέγια την εκχώρηση δικαιωμάτων προς το ξένο πανεπιστήμιο με το οποίο θα συνεργαστούν. Τώρα καταβάλλουν στο ξένο ΑΕΙ μόνο δικαιώματα, σε πολλές περιπτώσεις στο πλαίσιο σύμβασης δικαιόχρησης, τα οποία κυμαίνονται από 800 έως 1.200 ανά φοιτητή ετησίως. Ουσιαστικά, θα αλλάξει η φιλοσοφία λειτουργίας των ελληνικών κολεγίων -για τα λίγα που ίσως καταφέρουν να μετεξελιχθούν-, με τα ξένα πανεπιστήμια να έχουν πλέον «το πάνω χέρι».

Επομένως, θεωρείται βέβαιο ότι τα πιο πολλά από τα κολέγια θα συνεχίσουν να λειτουργούν όπως σήμερα, αλλά με την είσοδο των μη κρατικών παραρτημάτων που θα δίνουν πτυχία με πλήρη επαγγελματικά, αλλά και ακαδημαϊκά δικαιώματα -κάτι που δεν μπορούν να κάνουν τα κολέγια- εκτιμάται ότι «θα πέσουν κατηγορία» κατά κάποιον τρόπο.

Απαντώντας στην κριτική κομμάτων της αντιπολίτευσης που υποστηρίζουν ότι τα μη κρατικά ΑΕΙ θα είναι στην πραγματικότητα κολέγια με κερδοσκοπικό χαρακτήρα, πηγές του υπουργείου Παιδείας υπενθύμιζαν ότι τα κριτήρια αδειοδότησης αυτών των ιδρυμάτων θα είναι τα αυστηρότερα στην Ευρώπη, με πλήθος «σκληρών» κριτηρίων, τόσο ως προς την κτιριακή και την πανεπιστημιακή υποδομή, αλλά και ως προς το στάτους των διδασκόντων, αφού θα απαιτείται, μεταξύ άλλων, να διαθέτει διδακτορικό το 90% των καθηγητών, κάτι που δεν ισχύει στα κολέγια που λειτουργούν σήμερα στη χώρα μας. Επίσης, απαιτούνται υποτροφίες για το 10% των φοιτητών και υψηλές εγγυητικές επιστολές, ενώ σε κάθε περίπτωση, αν δεν τηρούνται οι υποχρεώσεις, θα υπάρχει η δυνατότητα αφαίρεσης της άδειας λειτουργίας.

Παράλληλα, προβλέπεται η διπλή αδειοδότηση για κάθε παράρτημα ξένου πανεπιστημίου στην Ελλάδα: θα πρέπει να παίρνει έγκριση τόσο από τη χώρα όπου έχει την έδρα του όσο και από την ΕΘΑΑΕ, η οποία θα ελέγχει τόσο τα δημόσια όσο και τα μη κρατικά πανεπιστήμια, κάτι που δεν συμβαίνει σε καμία άλλη χώρα όπου λειτουργούν παραρτήματα ξένων ΑΕΙ.

Σημειώνεται ότι το ΠΑΣΟΚ -που άλλαξε την αρχική του στάση και καταψηφίζει το νομοσχέδιο- κατηγορεί την κυβέρνηση ότι ετοιμάζεται να επιτρέψει σε κερδοσκοπικά funds και σε ιδιωτικά πανεπιστήμια να λειτουργήσουν «δήθεν μη κρατικά ΑΕΙ», κάνοντας λόγο για «διευθέτηση συμφερόντων». Ωστόσο, ένα ιδιωτικό -δηλαδή κερδοσκοπικού χαρακτήρα- πανεπιστήμιο και ένα fund μπορούν να συγκροτήσουν ένα μη κερδοσκοπικό Νομικό Πρόσωπο και να διεκδικήσουν μία άδεια λειτουργίας μη κρατικού μη κερδοσκοπικού πανεπιστημίου.

Επομένως, η καταγγελία αυτή καταλήγει σε δίκη προθέσεων, αφού άλλωστε υπάρχουν τα κριτήρια που θέτει ο νόμος, τα οποία εφόσον δεν εκπληρώνονται, τότε δεν θα παίρνουν άδεια λειτουργίας. Αλλωστε, ισχύει και το αντίστροφο, ένα μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο του εξωτερικού θα μπορούσε να επιχειρήσει την ίδρυση ενός κερδοσκοπικού ΑΕΙ στη χώρα μας, αλλά αυτό δεν μπορεί να κριθεί πριν συμβεί. Ταυτόχρονα μάλιστα κερδοσκοπικά ΑΕΙ της Κύπρου ήδη συνεργάζονται με ελληνικά δημόσια ΑΕΙ, χωρίς αυτό μέχρι σήμερα να έχει προκαλέσει την όποια αντίδραση της αντιπολίτευσης, όπως τόνισε στη Βουλή προχθές ο Κυριάκος Πιερρακάκης.

Τα δημόσια πανεπιστήμια

Μπορεί η ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων να μονοπωλεί τη δημοσιότητα σχετικά με το νομοσχέδιο Πιερρακάκη, αλλά το 85% των διατάξεών του αφορά τα δημόσια πανεπιστήμια, συμπεριλαμβάνοντας πολλά από τα πάγια αιτήματα των ΑΕΙ για μεγαλύτερη χρηματοδότηση, περισσότερη αυτονομία και λιγότερη γραφειοκρατική λειτουργία. Οπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Παιδείας, μέσα στα επόμενα χρόνια τα δημόσια πανεπιστήμια θα λάβουν, από διάφορες πηγές, χρηματοδοτήσεις που θα ξεπεράσουν το 1,5 δισ. ευρώ.

Από τις διατάξεις ξεχωρίζουν εκείνες που αφορούν την πλήρη διοικητική αυτονόμηση του Ανοικτού Πανεπιστημίου, αλλά και η αναβάθμιση του Δημοκρίτειου της Θράκης.

Πολλαπλά βιβλία

Παράλληλα με τις αλλαγές στις Πανελλήνιες, το υπουργείο Παιδείας προωθεί σειρά αλλαγών στα σχολεία – από το πολλαπλό βιβλίο για κάθε μάθημα μέχρι τους διαδραστικούς πίνακες και από το ψηφιακό φροντιστήριο που έχει εξαγγελθεί ως την αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας κάποιων μαθημάτων.

Τα «πολλαπλά βιβλία» -ήδη γράφονται και προβλέπεται να έχουν φτάσει στα σχολεία ως τον Σεπτέμβριο του 2025- σημαίνει ότι για κάθε μάθημα θα υπάρχουν περισσότερα του ενός βιβλία και ο κάθε εκπαιδευτικός θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ποιο θα διδάξει στους μαθητές του. Στο υπουργείο Παιδείας επενδύουν πολλά στους διαδραστικούς πίνακες που θα μπουν σε όλα τα σχολεία, ενώ από φέτος, αλλά σε πλήρη μορφή για την επόμενη σχολική χρονιά, ετοιμάζεται το ψηφιακό φροντιστήριο, με τη φιλοδοξία να μειωθούν οι ανάγκες των μαθητών για φροντιστήριο.

Επίσης, ετοιμάζονται αλλαγές στη διδασκαλία κάποιων μαθημάτων, όπως η Λογοτεχνία, που προβλέπεται να διδάσκεται με πλήρη βιβλία και όχι μόνο με Ανθολόγιο.

Παράλληλα, θα υπάρξει ψηφιακή εφαρμογή μέσω της οποίας οι γονείς θα μπορούν να παρακολουθούν την εκπαιδευτική πορεία των παιδιών τους, όπως και να βλέπουν τυχόν απουσίες, κάτι που συμβαίνει εδώ και χρόνια στα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία. Η παρακολούθηση των απουσιών των μαθητών εκτιμάται ότι θα βάλει ένα λιθαράκι στην αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων, για την οποία πρόκειται να υπάρξει εθνική καμπάνια. Ακόμα, θα υπάρξει σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός με δωρεάν τεστ, αλλά και αναβάθμιση της διδασκαλίας της Πληροφορικής, με πιστοποίηση προσόντων.

protothema.gr