«Έρχεται» το εκσυγχρονισμένο πρόγραμμα Hospital@Home | ποιους αφορά

Πραγματικότητα αναμένεται να είναι σύντομα το πρόγραμμα Hospital@Home, με την ανάπτυξη ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών κατ’οίκον νοσηλείας (ΚΟΝ).  Hospital at Home είναι ο διεθνής όρος που παραπέμπει στην παροχή νοσοκομειακής φροντίδας στο σπίτι.

Σύμφωνα με πληροφορίες του News4Health, η Υπουργική Απόφαση, με την οποία ενεργοποιείται ο εκσυγχρονισμένος θεσμός της κατ’ οίκον νοσηλείας, και την οποία ανέπτυξε ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, Ι. Κωτσιόπουλος βρίσκεται στις υπογραφές και μετά οδεύει άμεσα προς δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.

Όπως είχε αναφέρει στο News4Health, ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης στηρίζοντας την δράση, πρόκειται για ένα καινοτόμο Εθνικό Πρόγραμμα της κατ’ οίκον νοσηλείας, που ξεκινά «το 2023 προσφέροντας υπηρεσίες στο σπίτι σε  ασθενείς με καρκίνο, σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλα σοβαρά νευρολογικά προβλήματα». Μάλιστα, το πρόγραμμα αναμένεται να αρχίσει από το ΓΑΟΝΑ “Αγ. Σάββας”, όπου έχει αναπτυχθεί το πρόγραμμα «Οίκοθεν», με το οποίο ογκολογικοί ασθενείς θα μπορούν να κάνουν θεραπείες στο σπίτι τους». 

Η επτασέλιδη απόφαση, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το News4Health, περιγράφει αναλυτικά τους όρους και τις προϋποθέσεις για την νοσοκομειακή κατ’ οίκον νοσηλεία και φροντίδα. 

Όπως σημειώνεται , το ολοκληρωμένο πρόγραμμα νοσηλευτικής φροντίδας στο σπίτι, αποτελείται από δύο λειτουργίες: α. την νοσοκομειακή φροντίδα και β. την εξωνοσοκομειακή, δηλαδή την παροχή φροντίδας στο σπίτι.

Ειδικότερα διευκρινίζεται ότι «ως κατ’ οίκον νοσηλεία που οργανώνεται και αναπτύσσεται από νοσοκομειακές μονάδες του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) ορίζεται η παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής περίθαλψης και οι ενδεδειγμένες για τους σκοπούς της ΚΟΝ ιατρικές πράξεις που εκτελούνται στην οικία του ασθενούς, αφορά δε ενήλικες, εφήβους και παιδιά με σοβαρά σύνθετα προβλήματα υγείας ή και χρόνιες παθήσεις, που απαιτούν μακροχρόνια νοσηλεία σε νοσοκομείο και δύνανται υπό τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια της παρούσας, να συνεχίσουν την νοσηλεία τους στο σπίτι».

Παράλληλα, ως νοσοκομειακή φροντίδα στο σπίτι, στο πλαίσιο της κατ’ οικον νοσηλείας, «είναι η παροχή φροντίδας στον ασθενή στο σπίτι, σε συνθήκες ανάλογες της νοσοκομειακής φροντίδας, ιατρονοσηλευτική υποστήριξη και συνεχή παρακολούθηση με παράλληλη στήριξη από εκπαιδευόμενους φροντιστές» (γονείς, συντρόφους κλπ). Παράλληλα, «διασφαλίζεται η δυνατότητα της άμεσης πρόσβασης και εισαγωγής στο νοσοκομείο-κέντρο αναφοράς, σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης του ασθενή». 

Ποιους ασθενείς αφορά

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του News4Health, η απόφαση αφορά ασθενείς, παιδιά και ενήλικες, με διαφορετική υποκείμενη κύρια νόσο, όπως χρόνια αναπνευστικά αποφρακτικά ή περιοριστικά νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις ταχέως ή βραδέως εξελισσόμενες όπως νόσος κινητικού νευρώνα, μυασθένεια, κυστική ίνωση, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, ογκολογικούς ασθενείς με επιπλοκές από άλλα οργανικά συστήματα, χρόνια νοσήματα άλλων συστημάτων, που χρειάζονται εξειδικευμένη μακροχρόνια φροντίδα σε νοσοκομειακό περιβάλλον, καθώς και ογκολογικούς ασθενείς για την υπό προϋποθέσεις χορήγηση ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τόσο η γνώση του αριθμού των ασθενών, της κατηγορίας και βαρύτητας νόσου όσο και ένα καλά οργανωμένο δίκτυο υποστήριξης με συνθήκες ασφάλειας, για τον ασθενή και την οικογένειά του.

Μάλιστα, υπογραμμίζεται η ανάγκη ύπαρξης μητρώου ασθενών, ωφελούμενων απο την ΚΟΝ καθώς και συντονισμένη λειτουργία της σχετικής μονάδας. Έτσι, Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ δύναται να είναι Παιδιατρική Κλινική για τα παιδιά, Πνευμονολογική Κλινική και Ογκολογική Κλινική για τους ενήλικες και συνεπώς για τα παιδιατρικά περιστατικά ιατρός ΚΟΝ είναι παιδίατρος, με αποδεδειγμένη μακροχρόνια εμπειρία στη διαχείριση παιδοπνευμονολογικών περιστατικών, ενώ για τους ενήλικες υπεύθυνος μπορεί να είναι ιατρός Πνευμονολόγος ή ιατρών των ΜΕΘ και για τα ογκολογικά περιστατικά Παθολόγος – Ογκολόγος.

Βάσει της ΥΑ, η οικία του ασθενούς, ο χώρος, δηλαδή, ο οποίος θα δηλώσει ο ασθενής κατά την ένταξη του στο πρόγραμμα, εξομοιώνεται με το νοσοκομειακό περιβάλλον, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζει η υπουργική απόφαση για την παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής φροντίδας στο σπίτι. Οι επαγγελματίες υγείας, ιατροί, οι κατάλληλα εκπαιδευμένοι νοσηλευτές και νοσηλεύτριες ή άλλοι επαγγελματίες, θα παράσχουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία, βάσει του ρυθμιστικού πλαισίου που αναπτύσσεται με την υπουργική απόφαση.

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία του προγράμματος προβλέπονται μία σειρά από προϋποθέσεις τόσο για τα κέντρα αναφοράς ΚΟΝ και την διεπιστημονική μονάδα, όσο και για την εκπαίδευση του φροντιστή και την επιλογή του ασθενούς βάσει κριτηρίων ένταξης. 

Ως Κέντρο Αναφοράς ΚΟΝ θα ορίζεται κλινική ή τμήμα νοσοκομείου και θα παρέχει νοσοκομειακή φροντίδα στο σπίτι σε ασθενείς που έχουν νοσηλευτεί στην εν λόγω κλινική ή σε διασυνδεδεμένες με το κέντρο κλινικές. Οι εν λόγω ασθενείς μπορούν να επιστρέφουν στο Κέντρο Αναφοράς, οποιαδήποτε ώρα, για να νοσηλευτούν, σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασής τους. Το ΚΟΝ θα ορίζεται με απόφαση της Διοίκησης του νοσοκομείου, με τη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή/ριας του ΚΟΝ.

Οι υπηρεσίες νοσηλείας και φροντίδας ΚΟΝ παρέχονται από τα τμήματα βραχείας-ημερήσιας νοσηλείας και κατ’ οίκον νοσηλείας, με δυναμικότητα επίβλεψης 100-120 ασθενών, δυναμικότητα 5 κλινών, διαθέτουν εξοπλισμό επιπέδου ΜΑΦ και είναι προορισμένες για την υποδοχή και νοσηλεία ασθενών ΚΟΝ. Μάλιστα, οι εν λόγω υπηρεσίες, που θα είναι προφανώς διασυνδεδεμένες με το κέντρο αναφοράς, θα βρίσκονται σε ετοιμότητα όλο το 24ωρο και για όλες τις μέρες του χρόνου, προκειμένου να δέχονται περιστατικά από το σπίτι, η κατάσταση των οποίων  επιβαρύνθηκε και χρειάζονται νοσηλεία.

Λειτουργούν με νοσηλευτικό προσωπικό και με την επικουρική συνδρομή του ιατρού ΚΟΝ και των εξειδικευμένων νοσηλευτών ΚΟΝ, ενώ θα στελεχωθούν από έναν επί πλέον γιατρό και μια επί πλέον νοσηλεύτρια ανά βάρδια, για τις ανάγκες των ασθενών ΚΟΝ. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, που συνεπικουρούν τον επιστημονικά υπεύθυνο, όπως χειρουργούς, γιατρούς των ΜΕΘ, ωτορινολαρυγγολόγους, λοιμωξιολόγους κλπ. 

Ειδικότερα, το κέντρο αναφοράς ΚΟΝ εξασφαλίζει την συνεχή ιατρονοσηλευτική υποστήριξη, την συνεχή παρακολούθηση και την δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και εισαγωγής όλο το 24ωρο αλλά και όλο το χρόνο στο ίδιο το κέντρο. Για την χορήγηση Ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον αυτή θα αφορά ασθενείς που παρακολουθούνται από οργανωμένες ογκολογικές κλινικές νοσοκομείων που μπορούν να υποστηρίξουν την 24ωρη παρακολούθηση του ασθενή. 

Σε ό,τι αφορά την διεπιστημονική ομάδα του κέντρου, αυτή αποτελείται από τον υπεύθυνο γιατρό της ΚΟΝ, το θεράποντα ιατρό ΚΟΝ, την νοσηλεύτρια ΚΟΝ, από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων ανάλογα με την περίπτωση καθώς και από έναν/μία κοινωνικό/η λειτουργό, έναν/μία φυσικοθεραπευτή/τρία και  μια/έναν ψυχολόγο. Η διεπιστημονική ομάδα εξασφαλίζει την απόλυτη συνεργασία και καλή σχέση των φροντιστών / γονέων και ασθενών με τους γιατρούς και το προσωπικό της ΚΟΝ. 

Ο ιατρός ΚΟΝ είναι εκπαιδευμένος στην κατ’ οίκον νοσηλεία, ενώ ο/η νοσηλευτής/τρια ΚΟΝ θα ορίζεται αφού συμμετάσχει σε ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών.  Μάλιστα, θα ορίζεται ένα πρόσωπο της οικογένειας του ασθενή  ως φροντιστής, αφού θα έχει λάβει πιστοποιημένη εκπαίδευση, η οποία θα παρέχεται ανάλογα με τις ανάγκες, από τον ιατρό, τη νοσηλεύτρια ή και τη φυσικοθεραπεύτρια της ΚΟΝ, ώστε να αναλαμβάνει την υποστήριξη του ασθενή στο σπίτι, εφόσον απαιτείται. Η επάρκεια του φροντιστή. μάλιστα, θα συνεχίσει να ελέγχεται και μετά την μεταφορά του ασθενή στο σπίτι και σε όλη τη διάρκεια της ΚΟΝ. Μάλιστα, η ομάδα ΚΟΝ ελέγχει και πιστοποιεί την καταλληλότητα του περιβάλλοντος κατ’ οίκον νοσηλείας.

Η Υπουργική Απόφαση που θα φέρει τις υπογραφές του κ. Πλεύρη αλλά και της αναπληρώτριας Υπουργού, Μ. Γκάγκα, θεσμοθετεί τη δυνατότητα μεταφοράς των απαραίτητων φαρμάκων και ουσιών από τους γιατρούς και τους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται ή συνεργάζονται με τα Κέντρα Αναφοράς ΚΟΝ στην κατοικία των ασθενών, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη διαδικασία για όσα φάρμακα είναι έτοιμα προς χορήγηση. 

Τα ογκολογικά φάρμακα, δηλαδή ανοσοθεραπείες και βιολογικοί παράγοντες, θα διαλύονται στο φαρμακείο του νοσοκομείου, θα τοποθετούνται σε ειδικά ψυγεία που θα εξασφαλίζουν την ασφαλή μεταφορά τους στη σωστή θερμοκρασία και θα τοποθετούνται στο αυτοκίνητο της ΚΟΝ. Κάθε θεραπεία ασθενούς θα τοποθετείται σε ξεχωριστό ψυγείο εξασφαλίζοντας έτσι ότι σε περίπτωση βλάβης του ψυγείου να μην απορριφθούν όλες οι θεραπείες της ημέρας και ότι ο κάθε ασθενής θα λαμβάνει την δική του θεραπεία ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα λάθους. Μετά από την έκχυση του φαρμάκου όλα τα χρησιμοποιημένα υλικά ή τα περισσεύματα των θεραπειών θα συλλέγονται και θα τοποθετούνται σε ειδικό κάδο απόρριψης στο αυτοκίνητο της ΚΟΝ. 

Η επιλογή του ασθενούς

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση η επιλογή του ασθενή γίνεται από την ομάδα ΚΟΝ. Οι θεράποντες ιατροί προτείνουν να εξεταστεί η δυνατότητα συνέχισης της νοσηλείας των ασθενών στο σπίτι, ενώ νοσηλευτές και ψυχολόγοι επιβεβαιώνουν για την καλή συνεργασία με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και την επάρκεια του φροντιστή. Οι κοινωνικοί λειτουργοί επιβεβαιώνουν για την καταλληλότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος, δηλαδή τις συνθήκες και τις υποδομές του σπιτιού. Θα υπογράφεται, δε, έντυπο συγκατάθεσης από τον ασθενή στην περίπτωση ενηλίκου ή τους νόμιμους κηδεμόνες στην περίπτωση παιδιού.

Ειδικότερα για την χορήγηση ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον, αυτή αφορά ασθενείς που θα έχουν λάβει όλη τη χημειοθεραπεία εντός της νοσοκομειακής δομής, καθώς και τους 3 πρώτους κύκλους της ανοσοθεραπείας ή του βιολογικού παράγοντα. Στόχος είναι η επίτευξη διασύνδεσης του ασθενούς με τις δομές του νοσοκομείου, ενώ απεικονιστικά πρέπει να μην υπάρχει πρόοδος της νόσου κατά την ένταξη του στο πρόγραμμα.

Γιατροί και νοσηλευτές, με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ θα συμμετέχουν στη μεταφορά από το νοσοκομείο το σπίτι, όπου θα γίνονται καθημερινές επισκέψεις την πρώτη εβδομάδα, με τη συχνότητα των επισκέψεων στη συνέχεια να καθορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες. Οι ογκολογικοί ασθενείς μπορεί να εξαιρούνται της μεταφοράς με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ και της παρακολούθησης κατά την πρώτη εβδομάδα της ΚΟΝ, με απόφαση του ιατρού.

Σημειώνεται πάντως, συγκεκριμένα, ότι «τα βασικά κριτήρια ένταξης ενός ασθενούς σε πρόγραμμα ΚΟΝ, βασίζονται κυρίως στην πολυπλοκότητα και την χρονιότητα της νόσου, καθώς και στην ανάγκη τεχνολογικής-εξειδικευμένης υποστήριξής του και όχι τόσο στη συγκεκριμένη διάγνωση της νόσου. Τα κριτήρια ένταξης διαφέρουν αναλόγως των χαρακτηριστικών των ασθενών. Η πορεία του ασθενούς, η συμμόρφωση και ανταπόκριση στην θεραπεία ορίζουν την ένταση και την διάρκεια της φροντίδας σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ομάδας ΚΟΝ».

Στην περίπτωση των παιδιατρικών ασθενών τα κριτήρια είναι η ανεπάρκεια ενός ή περισσοτέρων οργανικών συστημάτων, που χρειάζονται ποικίλου βαθμού και χρονικής διάρκειας υποστήριξη, όπως οξυγονοεξαρτώμενοι ασθενείς, ασθενείς με τραχειοστομία ή σε μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό, ασθενείς σε μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, ασθενείς σε παρεντερική διατροφή ή σε παρατεταμένη ενδοφλέβια αγωγή ή σε περιτοναϊκή κάθαρση, καθώς και ασθενείς που χρειάζονται εντατική φυσικοθεραπεία ή κινητική αποκατάσταση λόγω της ασθένειας ή μετά την έξοδο τους από την ΜΕΘ.

Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια για τους ενήλικους χρόνιους πάσχοντες ασθενείς, αυτά είναι:

1. ασθενείς υπό ΕΜΑ με συνεχή ή περιοδική εφαρμογή αναπνευστήρα,
2. ασθενείς με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια που χρειάζεται μηχανική υποστήριξη με μη ΕΜΑ>16ωρες και σύνθετα προβλήματα υγείας,
3. ασθενείς μετά από νοσηλεία σε ΜΕΘ με εμμένουσα αναπνευστική δυσχέρεια,
4. ασθενείς με τραχειοστομία μόνιμη ή πρόσκαιρη με συνοδό νοσηρότητα,
5. ασθενείς με διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο με εφαρμογή συσκευής υποστήριξης αναπνοής>16ώρες και σύνθετα προβλήματα υγείας (πχ παχυσαρκία-υποαερισμός-ΣΑΥΥ),
6. ασθενείς υπό χρόνια οξυγονοθεραπεία (ΧΟΘ) και συνοδό νοσηρότητα,
7. ασθενείς με διαταραχές σίτισης (Ρινογαστρικός καθετήρας – Γαστροστομία /Ειλεοστομία – Παρεντερική διατροφή και συνοδό νοσηρότητα,
8. ασθενείς με ανάγκη για εντατική αναπνευστική ή κινητική φυσικοθεραπεία (πχ μετά σοβαρό τροχαίο ή εργατικό ή άλλο ατύχημα).

Για την χορήγηση ογκολογικής θεραπείας κατ’ οίκον, αυτή αφορά ασθενείς για τους οποίους ο θεράπων ιατρός, δηλαδή ο παθολόγος – ογκολόγος, κρίνει με βάση τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες ότι οι ασθενείς μπορούν να λάβουν ανοσοθεραπεία ή/και βιολογικούς παράγοντες στο σπίτι αντί για το νοσοκομείο.

Όλες οι δαπάνες ΚΟΝ βαρύνουν τον προϋπολογισμό του νοσοκομείου που ανήκει το Κέντρο.