Τιμολόγια ρεύματος | τα 11 μυστικά για τις νέες χρεώσεις

Τιμολόγια σε αποχρώσεις μπλε, πράσινες, κίτρινες και πορτοκαλί θα αντικαταστήσουν τα τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής, η οποία κανονικά θα επανερχόταν αυτόματα στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Οι τρεις κατηγορίες χρωματικής σήμανσης (μπλε, κίτρινες και πορτοκαλί) προέκυψαν έπειτα από μακρά διαδικασία διαβούλευσης των προμηθευτών με τη ΡΑΑΕΥ, η οποία ως αρμόδια αρχή για τη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς επιδίωξε, θέτοντας ένα πιο διαφανές πλαίσιο τιμολόγησης, να αποτρέψει φαινόμενα με τα οποία οι καταναλωτές βρέθηκαν με οδυνηρό τρόπο αντιμέτωποι στην αρχή της κρίσης.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της «Καθημερινής», η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ με νομοθετική παρέμβαση πρόσθεσε ένα ακόμη «ειδικό τιμολόγιο», όπως το ονόμασε, πράσινης απόχρωσης, το οποίο είναι υποχρεωτικό να το έχουν όλοι οι πάροχοι για έναν χρόνο. Αυτό θα βασίζεται σε μια κοινή φόρμουλα τιμολόγησης, προκειμένου να είναι εύκολη η σύγκριση για τους καταναλωτές.

Η παρέμβαση του ΥΠΕΝ αντανακλά την αγωνία της κυβέρνησης για τον αντίκτυπο στις τιμές και στην τσέπη των καταναλωτών της μετάβασης της αγοράς στην «κανονικότητα», που συμπίπτει με την καρδιά της χειμερινής περιόδου, όπου παραδοσιακά οι τιμές κινούνται ανοδικά και ενώ οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες οξύνονται. Πεποίθηση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρου Σκυλακάκη, όπως έχει διατυπωθεί πολλάκις στις δηλώσεις του, είναι ότι το «ειδικό τιμολόγιο» θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να επιλέξουν τον φθηνότερο πάροχο, αφού θα είναι εύκολα συγκρίσιμο, καθώς επίσης και ότι λόγω του ανταγωνισμού θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών.

Η πλευρά των προμηθευτών κάνει μια εντελώς αντίθετη ανάγνωση του «ειδικού τιμολογίου». Θα είναι ακριβότερο από τα άλλα τιμολόγια, υποστηρίζουν οι προμηθευτές, γιατί θα εμπεριέχει πρόβλεψη ρίσκου, αφού η τιμή θα λαμβάνει υπόψη της παρελθούσα διακύμανση της χονδρεμπορικής τιμής (τους δύο προηγούμενους μήνες). Το εάν θα δικαιωθούν οι εκτιμήσεις του αρμόδιου υπουργού θα φανεί στους πρώτους μήνες εφαρμογής των νέων τιμολογίων.

Η «Καθημερινή», σε μια προσπάθεια να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του νέου τοπίου από τους καταναλωτές, έχει κωδικοποιήσει τις βασικές αλλαγές, αλλά και τα «ψιλά» γράμματα που θα πρέπει να γνωρίζουν για το τι θα ισχύει σε σχέση με τα τιμολόγια από τις αρχές του νέου έτους.

1. Μέχρι την 1η Δεκεμβρίου θα λάβουν επιστολή από τον προμηθευτή τους, είτε ηλεκτρονική στην περίπτωση που λαμβάνουν ηλεκτρονικά τον λογαριασμό τους είτε έντυπη για όσους λαμβάνουν έγχαρτο λογαριασμό, που θα τους ενημερώνει ότι μεταπίπτουν στο «ειδικό πράσινο τιμολόγιο», εκτός εάν επιλέξουν κάποιο άλλο που θα τους προτείνει. Εάν δεν επιλέξουν ρητά, είτε ηλεκτρονικά είτε με έγγραφη επιστολή αντιστοίχως κάποιο άλλο τιμολόγιο, θα μεταπέσουν στο «ειδικό τιμολόγιο» αυτόματα.

2. Στο «ειδικό τιμολόγιο» μπορούν να παραμείνουν μέχρι και έναν χρόνο εφόσον δεν διαλέξουν κάποιο άλλο τιμολόγιο, αλλά και να το επιλέξουν ύστερα από έναν χρόνο, αφού θα συνεχίζει να διατίθεται στην αγορά, όχι όμως ως υποχρεωτικό. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε το επιθυμεί να επιλέξει άλλο τιμολόγιο, υπογράφοντας νέα σύμβαση με τον προμηθευτή του.

3. Η αλλαγή παρόχου ή τιμολογίου γίνεται όποια στιγμή το αποφασίσει ο καταναλωτής, χωρίς να επιβαρύνεται με «πέναλτι», με εξαίρεση καταναλωτές που έχουν υπογράψει συμβάσεις σταθερού τιμολογίου. Κάθε επιβολή ρήτρας πρόωρης αποχώρησης σε κυμαινόμενα τιμολόγια θεωρείται καταχρηστική.

4. Οποιαδήποτε ένταξή τους σε κάποιο νέο τιμολόγιο προϋποθέτει τη σαφή συναίνεσή τους. Σε περίπτωση αλλαγής όρων σύμβασης που έχουν υπογράψει, ο προμηθευτής τους θα πρέπει να τους ενημερώνει με επιστολή 60 ημέρες νωρίτερα.

5. Η έκδοση έγχαρτων λογαριασμών είναι δωρεάν. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι χρεώσεις για αποστολή έγχαρτων λογαριασμών είναι απολύτως παράνομες.

6. Στους λογαριασμούς ρεύματος που θα παραλαμβάνει ο καταναλωτής θα πρέπει να προσέξει εάν αναγράφεται πάνω link που τον παραπέμπει στον ιστότοπο του εργαλείου σύγκρισης τιμών της ΡΑΑΕΥ, μέσω του οποίου μπορεί να επαληθεύει την τιμή του ειδικού τιμολογίου κάθε μήνα και να συγκρίνει με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων. Η αναγραφή του συγκεκριμένου link ή κωδικού GR σε περίπτωση ενημέρωσης με ηλεκτρονικό μήνυμα, έχει γίνει με νόμο υποχρεωτική για τους προμηθευτές.

7. Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα κυμαινόμενα τιμολόγια θα έχουν πάνω μια σήμανση χρώματος μπλε. Αντίστοιχα, τα σταθερά τιμολόγια θα έχουν κίτρινη σήμανση και τα δυναμικά τιμολόγια, που απευθύνονται σε όσους διαθέτουν «έξυπνο» μετρητή, πορτοκαλί σήμανση.

8. Οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά τις εκπτώσεις συνέπειας. Να εξετάζουν προσεκτικά τους όρους και να μη στέκονται απλώς σε μια εμπορική πολιτική που μπορεί να λειτουργεί ως «παραπλανητικό δέλεαρ». Στις μέχρι τώρα έρευνες που έχει κάνει η ΡΑΑΕΥ έχει εντοπίσει ότι ορισμένοι προμηθευτές προσφέρουν εκπτώσεις εμπρόθεσμης εξόφλησης (συνέπειας), οι οποίες δεν αποδεικνύεται ότι είναι σταθερές. Το ποσό που προκύπτει από την έκπτωση δεν παραμένει σταθερό ανά μήνα, αλλά αντιθέτως μεταβάλλεται και συνήθως μειώνεται μετά το πέρας των δύο πρώτων μηνών παραμονής στο προϊόν.

9. Την προσοχή τους θα πρέπει να εστιάσουν οι καταναλωτές και στη μη σωρευτική απόδοση ενός ποσού έκπτωσης συνέπειας κατά τη διάρκεια της σύμβασης αναλογικά των ημερών κατανάλωσης, πρακτική που ακολουθείται από κάποιους προμηθευτές.

10. Προσοχή εφιστάται και σε καμπάνιες παρόχων που μπορεί να αφορούν νέα προϊόντα, αλλά χωρίς αυτό να είναι ευδιάκριτο, με αποτέλεσμα παλαιοί πελάτες να παραμένουν στον ίδιο προμηθευτή, έχοντας την εντύπωση ότι απολαμβάνουν την τιμή της καμπάνιας, κάτι που όπως θα διαπιστώσουν όταν πάρουν τον λογαριασμό τους δεν συμβαίνει.

11. Τιμολόγια που δεν αναρτώνται στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ, στο Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών και στο e.katanalotis.gr οι καταναλωτές θα πρέπει να τα αποφεύγουν, καθώς αυτό σημαίνει ότι έγινε έλεγχος και έχει διαπιστωθεί ότι είναι εκτός του πλαισίου που έχει θέσει η ΡΑΑΕΥ.

Οι χρεώσεις

Στο ειδικό πράσινο τιμολόγιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΥΠΕΝ θα μεταπέσουν αυτομάτως τουλάχιστον 3 εκατ. καταναλωτές. Η χρέωση της κιλοβατώρας θα προκύπτει βάσει μιας σταθερής ονομαστικής τιμής που θα ορίζεται ελεύθερα από τον κάθε προμηθευτή και ενός μηχανισμού με δύο βασικούς συντελεστές που θα ενεργοποιείται όταν η χονδρεμπορική τιμή ρεύματος κινείται έξω από το άνω ή κάτω όριο που έχει θέσει ο ίδιος ο προμηθευτής.

Η ονομαστική τιμή προμήθειας θα είναι σταθερή για έξι μήνες, ενώ οι συντελεστές του μηχανισμού αναπροσαρμογής (ρήτρα) θα παραμένουν σταθεροί τουλάχιστον για τρεις μήνες και μπορούν να τροποποιηθούν μόνο κατόπιν ανακοίνωσης στην ιστοσελίδα των προμηθευτών και ενημέρωσης με τον πρώτο λογαριασμό κατανάλωσης που ακολουθεί την τροποποίηση. Η φόρμουλα βάσει της οποίας θα προκύπτει η τιμή χρέωσης του ειδικού τιμολογίου θα βγει με υπουργική απόφαση, η έκδοση της οποίας αναμένεται από μέρα σε μέρα εδώ και μία εβδομάδα, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη τη διαδικασία ενημέρωσης των καταναλωτών από τους προμηθευτές, καθώς απομένει μόλις ένα δεκαήμερο έως την καταληκτική ημερομηνία της 1ης Δεκεμβρίου.

Στα κυμαινόμενα κίτρινα τιμολόγια που θα διαθέσουν στην αγορά οι πάροχοι, η τιμή χρέωσης προκύπτει από υπολογιστικό τύπο, ο οποίος συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς και ανακοινώνεται είτε πριν από την εφαρμογή της (για παράδειγμα, η τιμή για τις καταναλώσεις του Ιανουαρίου θα ανακοινωθεί την 1η Ιανουαρίου) είτε απολογιστικά δύο μήνες μετά τον μήνα κατανάλωσης (στο ίδιο παράδειγμα η τιμή του Ιανουαρίου θα οριστικοποιείται τον Μάρτιο).

Θα διατίθενται επίσης και προϊόντα μεικτής τιμολόγησης (σταθερής και κυμαινόμενης), η τιμή των οποίων θα ανακοινώνεται είτε την 1η του μήνα εφαρμογής τους είτε την 1η ημέρα του τρίτου μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής τους. Η βασική φόρμουλα στα cost plus κυμαινόμενα τιμολόγια (κίτρινα) συνδέει την τιμή λιανικής με τη χονδρεμπορική τιμή στη βάση ενός μαθηματικού τύπου «χ+αχ+β =τελική τιμή καταναλωτή», όπου «χ» θα είναι η μεταβαλλόμενη κάθε φορά τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς, «α» ο συντελεστής του κόστους απωλειών δικτύου και «β» τα διάφορα κόστη του προμηθευτή συν το περιθώριο κέρδους.

Η φόρμουλα υποχρεωτικά θα γνωστοποιείται στον καταναλωτή πριν από την επιλογή τιμολογίου.