«ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης – 50 Χρόνια Θέατρο – Ένα Ζωντανό Αρχείο» | πρόγραμμα δράσεων

Ο Δήμος Χανίων, η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης σας προσκαλούν στις παράλληλες δράσεις που πλαισιώνουν την επετειακή έκθεση «ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης – 50 Χρόνια Θέατρο – Ένα Ζωντανό Αρχείο», σε επιμέλεια του Αντώνη Βολανάκη.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

15 Μαρτίου  Σάββατο 19:00  

Ομιλία με θέμα Η αρχαία ελληνική τραγωδία ως θεατρικός κώδικας με τον  Σταύρο Τσιτσιρίδη, Καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και του Αρχαίου Θεάτρου του Πανεπιστήμιο Πατρών. 

Οι τραγωδίες που μας έχουν σωθεί από την αρχαιότητα αποτελούν αδιαμφισβήτητα μερικά από τα πιο υψηλά δείγματα της δραματικής τέχνης όλων των εποχών, αλλά συνήθως λησμονεί κανείς ότι αποτελούσαν μέρος μιας ευρύτερης τέχνης, αυτής του θεάτρου, η οποία στην αρχαιότητα συνδεόταν με την παράδοση της “ποιητικής performance”. Τα ίδια τα κείμενα περιέχουν πάρα πολλές ενδείξεις για τη σκηνική παρουσίαση της δράσης και τα υπόλοιπα στοιχεία της παράστασης, της οποίας αποτελούσαν συστατικό στοιχείο. Θα υπάρξουν και αποσπάσματα βίντεο από παραστάσεις και θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό και τον επιμελητή της έκθεσης Αντώνη Βολανάκη.

Βιογραφικό

Ο Σταύρος Τσιτσιρίδης είναι καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και του Αρχαίου Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει επίσης διδάξει αρχαία ελληνική και λατινική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Κύπρου και Saarland. Στις δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται τα βιβλία: Platons Menexenos. Einleitung, Text und Kommentar (B.G. Teubner: Στουτγάρδη / Λειψία 1998)· Η γένεση της λογοτεχνικής ερμηνείας. Η ερμηνεία του ποιήματος του Σιμωνίδη στον Πρωταγόρα του Πλάτωνα (Στιγμή: Αθήνα 2001)· Beiträge zu den Fragmenten des Klearchos von Soloi (Walter de Gruyter: Βερολίνο / Νέα Υόρκη 2013). Έχει δημοσιεύσει (σε συνεργασία με άλλους) τρίτομη Ανθολογία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας (ΟΕΔΒ: Αθήνα 2000), καθώς επίσης πολλά άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Αρχαίου Θεάτρου του Πανεπιστημίου Πατρών και, από το 2011, διευθυντής του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού Λογείον/Logeion. A Journal of Ancient Theatre, που εκδίδεται από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

16 Μαρτίου  Κυριακή  11:00 και 12:00

11:00 Διαδραστική Ξενάγηση και Διάλεξη από τη Dorita Hannah και τον επιμελητή της έκθεσης Αντώνη Βολανάκη στην Έκθεση στα αγγλικά 

Η έκθεση «ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης – 50 Χρόνια Θέατρο – Ένα Ζωντανό Αρχείο» φιλοξενεί μια ξεχωριστή διαδραστική ξενάγηση-διάλεξη από τη Dorita Hannah, μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες ερευνήτριες παγκοσμίως στον τομέα της σκηνογραφίας, της αρχιτεκτονικής του θεάτρου και του σχεδιασμού παραστατικών χώρων. Με το έργο της να εκτείνεται στη διασταύρωση τέχνης,

αρχιτεκτονικής και θεατρικής πρακτικής, η Hannah εξετάζει τον ρόλο του χώρου στη δημιουργία σκηνικών εμπειριών και στη διαμόρφωση της σχέσης μεταξύ κοινού και παράστασης.

Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, η Hannah θα αναδείξει την υλικότητα και τη θεατρικότητα του αρχείου, διερευνώντας πώς τα αντικείμενα, τα σκηνικά και τα κοστούμια λειτουργούν ως μνημονικά ίχνη της θεατρικής δημιουργίας. Μέσα από μια βιωματική προσέγγιση, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τις αφηγήσεις που αναδύονται από τα εκθέματα, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον του θεάτρου. Η παρουσία της στην έκθεση αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για διάλογο γύρω από τη δυναμική του θεατρικού χώρου, τη σημασία της σκηνογραφικής μνήμης και τον ρόλο του θεάτρου ως χώρου κοινωνικής και πολιτιστικής δράσης.

Βιογραφικό

Η Dorita Hannah είναι ερευνήτρια και καλλιτέχνις στον τομέα της σκηνογραφίας, της αρχιτεκτονικής του θεάτρου και του σχεδιασμού παραστατικών χώρων. Εξετάζει τη σχέση μεταξύ χώρου, θεατρικής πράξης και κοινωνικής δυναμικής, εστιάζοντας στην έννοια της θεατρικότητας ως καταλύτη για την πολιτισμική και χωρική εμπειρία. Το ερευνητικό και καλλιτεχνικό της έργο επικεντρώνεται στον ρόλο που διαδραματίζει η σκηνογραφία στη διαμόρφωση της σχέσης κοινού και παράστασης, ενώ έχει δημοσιεύσει σημαντικές μελέτες που αφορούν τον θεατρικό σχεδιασμό και την πολιτική της επιτέλεσης.

Έχει συνεργαστεί με διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς, επιμελείται δράσεις που συνδέουν τη σκηνογραφία με την κοινωνική παρέμβαση και έχει αναπτύξει ερευνητικά έργα που διερευνούν την αρχιτεκτονική του θεατρικού γεγονότος. Είναι συγγραφέας και επιμελήτρια ακαδημαϊκών εκδόσεων, μεταξύ των οποίων το Performance Design (με την Jane Collins) και το Event-Space: Theatre Architecture & the Historical Avant-Garde. Διδάσκει σε πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο και συμμετέχει ενεργά σε διεθνή δίκτυα που εστιάζουν στη σκηνογραφία, τον θεατρικό χώρο και τις πολιτικές του θεάματος.

12:00  

Ομιλία με θέμα Η γκιόστρα στον Ερωτόκριτο, Συμβολισμός και Ψευδαίσθηση, με την Μαρία Γεωργιλάκη, ιστορικό τέχνης, υποψήφια διδακτόρισσα στην École de Hautes Etudes en Sciences Sociales/ Παρίσι. 

Ξεκινώντας με ένα σχόλιο στη φωτογραφία του κονταροχτυπήματος στον Ερωτόκριτο στην παράσταση του 2002, θα κάνουμε μια αναδρομή στις πρακτικές της παρουσίασης στο δημόσιο χώρο όπως τις υπαγορεύει ο κρητικός πολιτισμός της εποχής της Βενετοκρατίας.

Θα δούμε να διαπλέκονται οι έννοιες της παράστασης και της αναπαράστασης καθώς παρουσιάζεται η ιδιαιτερότητα της Βενετσιανικης ταυτότητας και ιδεολογίας. Αυτή περνάει μέσα από τελετουργικούς τρόπους  ύπαρξης και κίνησης στο χώρο της πόλης που σφυρηλατεί τους δεσμούς της κοινότητας και την κοινωνική ιεράρχηση. Αγγίζοντας ακροθιγώς κάποιες αποστροφές για την ιπποσύνη, την ανδρεία και την αρετή θα θαυμάσουμε το πως το θέατρο, παιδί της λογοτεχνίας και της ζωγραφικής, διαπραγματεύεται την αστική εμπειρία της εποχής του. Θα υπάρξουν παρουσιάσεις ζωγραφικών έργων και θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό και τον επιμελητή της έκθεσης Αντώνη Βολανάκη.

Η Μαρία Γεωργιλάκη είναι πτυχιούχος  του τμήματος Communications Arts and Sciences  του Queens College της Νέας Υόρκης και του Centre d’Histoire et Théorie de l’Art της École de Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS), του Παρισιού όπου απέκτησε το μεταπτυχιακό της στην Ιστορία και Θεωρία της Τέχνης. Είναι στο ίδιο τμήμα υποψήφια διδάκτωρ διατριβής με θέμα τις θεωρητικές  και οπτικές προεκτάσεις των παρασελίδιων σημειώσεων του Δομίνικου Θεοτοκόπουλο στην έκδοση

του Βιτρούβιου του 1556, μεταφρασμένο και σχολιασμένο απο τον Daniele Barbaro, με επιβλέποντα τον Giovanni Careri. Συμμετέχει ως ερευνήτρια στην πλατφόρμα Blind Date  για τις κοινωνικές πρακτικές της Τέχνης από το 2008.

5 Απριλίου   Σάββατο 19:00  

Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα  Τέχνη και Κοινωνία  με τις/τους: Πέλλα Καλογιαννάκη, Καθηγήτρια  Συγκριτικής Παιδαγωγικής και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, Μανόλη Τζανάκη Καθηγητής Κοινωνιολογίας της Ασθένειας και των Ιατρικών Θεσμών, Αντώνη Χουρδάκη Καθηγητή Ιστορίας της Εκπαίδευσης, Προκόπη Ορφανό, Ερευνητής/ Πρόεδρος Συλλόγου Κοινωνιολόγων παρ. Θεσσαλονίκης σε συντονισμό του Αντώνη Βολανάκη, επιμελητή της έκθεσης, Επίκουρου Καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών. 

Δεδομένου ότι η Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης ξεκίνησε ως μία κοινωνική δράση αντίστασης στη δικτατορία η θεματική της στρογγυλής τράπεζας εξετάζει την έμπρακτη σύνδεση τέχνης και των κοινοτήτων.  Η τέχνη και η κοινωνία βρίσκονται σε μια αδιάκοπη αλληλεπίδραση, καθώς η καλλιτεχνική δημιουργία αντανακλά, σχολιάζει και συχνά διαμορφώνει τις κοινωνικές δομές, τις πολιτισμικές ταυτότητες και τις συλλογικές εμπειρίες. Η εκπαίδευση, η ιστορία, η κοινωνιολογία και η πολιτική της τέχνης αποτελούν πεδία που επιτρέπουν τη βαθύτερη κατανόηση αυτής της σχέσης, προσφέροντας πολύτιμες οπτικές για τη λειτουργία της τέχνης ως φορέα κοινωνικής αλλαγής, διαμόρφωσης του δημόσιου χώρου και συγκρότησης της πολιτισμικής μνήμης. Στη συζήτηση αυτή, ακαδημαϊκοί και ερευνητές από διαφορετικά επιστημονικά πεδία διερευνούν τους τρόπους με τους οποίους η τέχνη επηρεάζει την κοινωνική δομή και πώς οι θεσμοί της εκπαίδευσης και της πολιτιστικής πολιτικής μπορούν να ενισχύσουν τη σύνδεσή της με το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Από τη συγκριτική προσέγγιση των εκπαιδευτικών συστημάτων και τη διαμόρφωση του κοινωνικού υποκειμένου έως τη σχέση τέχνης και ψυχικής υγείας, την ιστορία της εκπαίδευσης και τη θεσμική ανάπτυξη των πολιτιστικών πρωτοβουλιών, η συζήτηση επιδιώκει να αναδείξει τον ρόλο της τέχνης ως ενεργού παράγοντα κοινωνικής εξέλιξης. Η τέχνη, μέσα από την κριτική, τη συμβολική της δύναμη και τη συμμετοχική της διάσταση, δεν αποτελεί μόνο αισθητική έκφραση αλλά και εργαλείο διαλόγου, αυτογνωσίας και συλλογικού μετασχηματισμού.

Βιογραφικά

Η Πέλλα Καλογιαννάκη έχει κάνει τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, Paris-V Rene Descartes, στο Παρίσι. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην Συγκριτική Παιδαγωγική/ στη συγκριτική μελέτη των εκπαιδευτικών συστημάτων στον κόσμο και στη Κοινωνικοποίηση του ‘ανθρώπου-πολίτη/πολίτιδας’. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Saint John της Νέας Υόρκης και είναι distinguished visiting professor στο Πανεπιστήμιο Zhengzhou της Κίνας. Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή συνέδρια στην Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και τις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι συγγραφέας βιβλίων και άρθρων καθώς και επιμελήτρια πολλών συλλογικών τόμων σε διάφορες γλώσσες (στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, ρωσική, αραβική, κινέζικη, ιαπωνική και αφρικανική γλώσσα). Έχει αναλάβει διάφορες διοικητικές θέσεις [Διευθύντρια του Π.Ε.Κ. Κρήτης (2010-2016), Πρόεδρος του Διδασκαλείου ‘Μαρία Αμαριώτου’ (2013-2018), Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συγκριτικής Παιδαγωγικής (2003-2006), Αντιπρόεδρος του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Κρήτης (2009-2011)]. Είναι Επιστημονική Υπεύθυνη Κρήτης του Προγράμματος Ένταξη των παιδιών Ρομ στο Σχολείο και Διευθύντρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος ‘Επιστήμες της Αγωγής: Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών (Π.Τ.Δ.Ε-Πανεπιστημίου Κρήτης).

Ο Μανόλης Τζανάκης είναi Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε ζητήματα κοινωνιολογίας της ψυχικής υγείας, του σώματος και των σπορ αναψυχής. Έχει επιμεληθεί, μαζί με τον Αντώνη Λιοδάκη και τη Βίκυ

Τσούρτου, το συλλογικό τόμο Τέχνη και ψυχιατρική, Αθήνα, ΕΠΕΚΕΙΝΑ/Focus on Health, 2007, μαζί με τη Σεβαστή Τρουμπέτα και τη Λήδα Παπαστεφανάκη το συλλογικό τόμο Διερευνώντας τις κοινωνικές σχέσεις με όρους υγείας και ασθένειας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2013 και μαζί με την Αίγλη Χατζούλη και τον Γιώργο Αλεξιά, το συλλογικό τόμο Σώμα υπό επιτήρηση. Ηθικές και πολιτικές συνδηλώσεις της ιατρικής τεχνολογίας και της κοινωνικής φροντίδας, Πεδίο Αθήνα, 2014. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Πέραν του Ασύλου. Η κοινοτική ψυχιατρική και το ζήτημα του υποκειμένου, Αθήνα, Συνάψεις, 2008 και Ψυχική ασθένεια και σύγχρονες πρακτικές του εαυτού. Μια μαρτυρία ζωής, Αθήνα, Πεδίο, 2012. 

Ο Αντώνης Χουρδάκης Είναι Καθηγητής στο Π.Τ.Δ.Ε. και Διευθυντής του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας της Εκπαίδευσης και του Διδασκαλικού Επαγγέλματος – Μουσείο της Εκπαίδευσης (ΚΕ.Μ.Ε.Ι.Ε.Δ.Ε.) του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Saint John της Νέας Υόρκης. Διετέλεσε Κοσμήτορας της Σ.Ε.Α. του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι επιστημονικό και οργανωτικό μέλος ελληνικών και διεθνών επιστημονικών συνεδρίων και συμποσίων, και κριτής ελληνικών και διεθνών επιστημονικών περιοδικών. Είναι μέλος της ISCHE, π. Γενικός Γραμματέας της WAER/AMSE, και διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών Εκπαίδευσης και Διευθυντής του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι Distinguish Visiting Professor στο Πανεπιστήμο Zhengzhou της Κίνας. Η έρευνά του επικεντρώνεται στην έμφυλη εκπαιδευτική ιστορία, τη μικροϊστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης, την ιστορική και μουσειακή εκπαίδευση, την κριτική παιδαγωγική, τη μεθοδολογία της έρευνας μέσω της τέχνης.

Ο Άκης (Προκόπιος) Ορφανός είναι κοινωνιολόγος (M.Sc., Ph.D.) και εξειδικευμένος στη συμβουλευτική και τον προσανατολισμό. Ολοκλήρωσε το διδακτορικό του, με θέμα τις συλλογικές μορφές τέχνης και τα κινήματα της ιστορικής πρωτοπορίας. Το 2024 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Δίσιγμα, η κοινωνιολογική έρευνα για τους δημιουργούς στις συμμετοχικές δράσεις της ερευνητικής και καλλιτεχνικής πλατφόρμας Blind Date με τίτλο: Συνεργατικές τροχιές. Κοινωνιολογίες της τέχνης και του πολιτισμού και η περίπτωση των δημιουργών του Blind Date. Έχει παρουσιάσει έρευνες και μελέτες σε συνέδρια της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ), της Ευρωπαϊκής και της Διεθνούς Κοινωνιολογικής Εταιρείας (ESA & ISA), (θεματικές ομάδες Sociology of Risk and Uncertainty & RN 02 Sociology of the Arts). Διδάσκει το αντικείμενο «Κοινωνιολογία της Τέχνης» σε δημόσια πανεπιστήμια της χώρας. Επίσης, δίδαξε επί σειρά ετών το μάθημα «Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία» και «Κοινωνική Πρόνοια» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Απασχολήθηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής με γνωστικό αντικείμενο: «Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στη σύγχρονη τέχνη». Εργάστηκε ως κύριος ερευνητής στη μελέτη συμμετοχικών μορφών τέχνης και στην κοινωνιολογική διερεύνηση των δημιουργών. Έχει απασχοληθεί ως ερευνητής–κοινωνιολόγος με θέμα την απασχόληση των ΑμεΑ (νομοθετικό πλαίσιο, πολιτικές, εμπόδια, καλές πρακτικές). 

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ